Epos o Gilgameszu
- Kategoria:
- klasyka
- Wydawnictwo:
- Armoryka
- Data wydania:
- 2009-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 2009-01-01
- Liczba stron:
- 62
- Czas czytania
- 1 godz. 2 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788362173402
- Tłumacz:
- Antoni Lange
Epos o Gilgameszu – epos pochodzenia sumeryjskiego opisujący poszukiwanie przez legendarnego Gilgamesza (władcę Uruk) tajemnicy nieśmiertelności. W poemacie tym znajduje się między innymi opis potopu. Poemat powstał około 2000 roku p.n.e. Najpełniejsza jego wersja zachowała się w Niniwie w bibliotece asyryjskiego króla Aszurbanipala żyjącego w VII wieku p.n.e., odkrytej w 1853 roku w wersji akadyjskiej. Gilgamesz był historycznym królem Uruk. Na słynnej sumeryjskiej liście królów Gilgamesz jest wymieniony jako piąty król z pierwszej dynastii z Uruk, który najprawdopodobniej panował w latach 2700-2660 p.n.e
Gilgamesz był młodym, pięknym i niebywale silnym synem bogini Ninsun i półboga Lugulbandy. Sprawował tyrańskie rządy w Uruk, jednym z sumeryjskich miast. Młodych ludzi zapędzał do budowy murów otaczających miasto, z niekłamaną przyjemnością egzekwował prawo pozwalające władcy spędzać pierwszą noc z żoną poddanego (zobacz: ius primae noctis),itp. Mieszkańcy miasta poskarżyli się bogu Anu, który nakazał bogini-matce Aruru stworzyć rywala dla Gilgamesza, aby pochłonięty walką z nim tyran zostawił w spokoju mieszkańców Uruk. Aruru stworzyła z gliny i „rzuciła w step” Enkidu, włochatego giganta, który przypominał dzikie zwierzę. Enkidu zamieszkał na stepie wraz z żyjącymi na nim zwierzętami. O jego istnieniu dowiedział się myśliwy, któremu Enkidu niweczył pracę, uwalniając schwytane zwierzęta i niszcząc zastawiane sidła. Myśliwy udał się po pomoc do Gilgamesza. Ten wysłał na step prostytutkę Szamchat z zadaniem uwiedzenia i „ucywilizowania” Enkidu. Kurtyzana sprawiła się doskonale i sprowadziła zakochanego w niej Enkidu do Uruk. Tam włochaty olbrzym nauczył się kąpać, perfumować, stroić oraz ucztować. Pewnego dnia, gdy dowiedział się, że Gilgamesz znowu chce spędzić noc z nowo poślubioną panną, zastąpił władcy Uruk drogę. Doszło do długotrwałej, nierozstrzygniętej walki wręcz, po której obaj siłacze zaprzyjaźnili się. Wkrótce potem szukający sławy Gilgamesz namówił Enkidu na wyprawę do lasu cedrowego, zamieszkanego przez olbrzyma Humbabę, „z którego ust buchał płomień, a oddech niesie śmierć”. Pomodliwszy się do bogów, obaj mocarze żwawo ruszyli do lasu i w trzy dni pokonali drogę, która zwykłym ludziom zajmowała sześć tygodni. Zmyliwszy czujność olbrzyma, wdarli się do lasu, gdzie Gilgamesz zaczął obalać drzewa. Nagle pojawił się wściekły Humbaba i pewnie zabiłby obu śmiałków, gdyby nie przybył im z pomocą bóg Szamasz, który za pomocą siedmiu wiatrów unieszkodliwił potwora. Gilgamesz i Enkidu dobili pokonanego mieczem, ucięli jego głowę i zanieśli do Uruk. Po tym śmiałym wyczynie w Gilgameszu zakochała się bogini Isztar, ale władca Uruk odrzucił jej miłość, wypominając jej nieszczęścia, jakie sprowadziła na swoich licznych poprzednich kochanków. Obrażona bogini wybłagała u boga Anu, aby wysłał do Uruk niebiańskiego byka, który miał zniszczyć miasto i Gilgamesza. Niebiański byk Alu rozniósł wojska Uruk, ale drogę zastąpił mu Enkidu. Chwycił byka za rogi, a Gilgamesz przebił go mieczem, wyjął jego serce i ofiarował je Szamaszowi. Uciął również członek byka i rzucił go w twarz Isztar. Rozwścieczeni bogowie postanowili zabić jednego z przyjaciół i zesłali na Enkidu ciężką chorobę. Wstrząśnięty śmiercią przyjaciela Gilgamesz postanowił odnaleźć Utnapisztima – człowieka, który przeżył potop i stał się nieśmiertelny – aby poznać tajemnicę nieśmiertelności. Władca Uruk najpierw przybył do podnóża góry Maszu z bramą, przez którą słońce codziennie chowało się do podziemi. Strzegący bramy ludzie-skorpiony pozwolili słynnemu herosowi wejść do środka i zobaczyć cudowny ogród, w którym rosły drzewa z drogich kamieni. Potem Gilgamesz spotkał mieszkającą nad brzegiem morza szynkarkę imieniem Siduri, która wpierw poradziła mu, by zapomniał o trapiącym go smutku i cieszył się życiem, ale widząc nieustępliwość władcy Uruk zdradziła mu, gdzie może znaleźć Utnapisztima. Przepłynąwszy morze przedzielone „wodami śmierci”, Gilgamesz odnalazł Utnapisztima. On i jego żona byli jedynymi z ludzi, którzy uchronili się przed potopem, budując wielki statek. Za to zostali przez bogów obdarzeni życiem wiecznym. Utnapisztim wystawił Gilgamesza na próbę. Kazał mu nie spać przez sześć dni i siedem nocy, bo jeśli pokona sen, być może uda mu się pokonać także śmierć. Gilgamesz, strudzony podróżą, natychmiast usnął i spał przez tydzień. Utnapisztim dał mu jednak drugą szansę, opowiadając o dającej nieśmiertelność roślinie życia, rosnącej na dnie morza. Heros przywiązał do nóg ciężkie kamienie, zanurkował, zerwał roślinę i powrócił z nią na ląd. Postanowił zanieść ją do rodzinnego Uruk i tam dopiero, wraz z mieszkańcami, uszczknąć z niej część dla siebie. W drodze powrotnej Gilgamesz napotkał źródło z zimną wodą. Wszedł do niej, by się umyć i wtedy jego bezcenną zdobycz zabrał wąż, który niepostrzeżenie wypełzł z wody. Wąż pożarł roślinę wiecznej młodości i zaraz potem zrzucił skórę. Gilgamesz musiał się pogodzić z tym, że jest śmiertelny.” – Epos o Gilgameszu [w:] Wikipedia – http://pl.wikipedia.org/wiki/Epos_o_Gilgameszu (31.07.2009)
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 830
- 604
- 184
- 27
- 15
- 10
- 9
- 7
- 7
- 7
Cytaty
Pusta jest ciemność, jeśli się raz światło znalazło.
Teraz wyznam ci, przyjacielu: boję się go! lękam się bardzo! Dlatego pójdziemy w bór cedrowy, ubijemy Humbabę, iżby się nie bać!
OPINIE i DYSKUSJE
Nie spodziewałbym się po około 4000 letnim tekście tak ciekawej i zaskakującej historii. Jest to za równo motywujące do rozważań jak i inspirujące do działań dzieło kultury starożytnej. Warty przeczytania, szczególnie z faktu jaki wpłynął na późniejszą oraz współczesną literaturę :)
Nie spodziewałbym się po około 4000 letnim tekście tak ciekawej i zaskakującej historii. Jest to za równo motywujące do rozważań jak i inspirujące do działań dzieło kultury starożytnej. Warty przeczytania, szczególnie z faktu jaki wpłynął na późniejszą oraz współczesną literaturę :)
Pokaż mimo to„Który wszystko widział – słowa te rozpoczynają nowoasyryjską opowieść o Gilgameszu i tak właśnie – od pierwszych słów utworu – nazywali go Babilończycy i Asyryjczycy. Epos spisano na dwunastu tabliczkach, choć ze względu na niespójność treści, niektórzy badacze wyłączają z tej wersji poematu ostatnią z nich” – tak pisze Krystyna Łyczkowska, która epos przetłumaczyła z języka akadyjskiego.
Epos o Gilgameszu jest najstarszym znanym poematem epickim, powstałym blisko pięć tysięcy lat temu, a tytułowy bohater utożsamiany jest z historycznym królem Uruk. Do dzisiaj poznanych zostało 70 fragmentów utworu, co stanowi 50-60% oryginalnego tekstu. Według badaczy najciekawsza jest treść jedenastej tabliczki eposu z opisem potopu, ponieważ wyprzedza ona jego biblijny opis.
Sam epos zawiera wiele archetypicznych motywów: przyjaźni, rywalizacji, walki, drogi, śmierci, na których opiera się przecież także współczesna literatura.
Trudno jest mi ocenić ten utwór, bo z jednej strony palma pierwszeństwa i „ciężar” historycznoliteracki oraz antropologiczny jakie na nim spoczywają, czynią go dziełem ponad dziełami. Pospolity czytelnik, do których też się zaliczam, chcąc jedynie poznać ten utwór, szybko się zniechęci „odbijając się” od języka i niemodnych dzisiaj oraz nieżyciowych treści.
Jednak, mimo że lektura była wymagająca, bardziej poznawcza niż rozrywkowa, mam ogromną satysfakcję z sięgnięcia po nią chociażby dlatego, że jest to literackie praźródło, o którym warto było się dowiedzieć.
@PanKracy dziękuję za współczytanie i mentalne wsparcie.
„Który wszystko widział – słowa te rozpoczynają nowoasyryjską opowieść o Gilgameszu i tak właśnie – od pierwszych słów utworu – nazywali go Babilończycy i Asyryjczycy. Epos spisano na dwunastu tabliczkach, choć ze względu na niespójność treści, niektórzy badacze wyłączają z tej wersji poematu ostatnią z nich” – tak pisze Krystyna Łyczkowska, która epos przetłumaczyła z...
więcej Pokaż mimo toPodobno najstarsza znana nam książka na świecie. Spodziewać się można języka i poziomu nudy jak z lektur szkolnych, tylko tak 42 razy bardziej.
I wiecie co? Nic bardziej mylnego. Jest to jedna z najfajniejszych książek jakie czytałem. Humor już od pierwszych stron. Historia, która skłania do refleksji. Losy bohaterów, którymi ze strony na stronę, co raz bardziej się przejmujemy. Końcówka książki wycisnęła ze mnie szczere łzy.
Jest to fantastyczna spuścizna antycznej kultury, kolebki wielu cywilizacji, o której znajdujemy tak wiele informacji, że garstka tłumaczy nie nadąża z ich tłumaczeniami. A jednocześnie jest to kultura, która w naszej świadomości niemal nie istnieje.
Dlatego warto jest poświęcić tej lekturze czas. Czas, który pokaże nam człowieka sprzed epok, o czym myślał i czym się martwił i to, jak bliski nam był.
Podobno najstarsza znana nam książka na świecie. Spodziewać się można języka i poziomu nudy jak z lektur szkolnych, tylko tak 42 razy bardziej.
więcej Pokaż mimo toI wiecie co? Nic bardziej mylnego. Jest to jedna z najfajniejszych książek jakie czytałem. Humor już od pierwszych stron. Historia, która skłania do refleksji. Losy bohaterów, którymi ze strony na stronę, co raz bardziej się...
Epopeja dla wytrwałych i wytrwanych koneserów mezopotamskiego antyku. "Epos o Gilgameszu" w tłumaczeniu Krystyny Łyczkowskiej jest jakby surową wersją bez literackiego ugładzenia, to wersja źródłowa bardziej dla badaczy niż miłośników literatury pięknej. Jest tam wiele ważkich myśli, jak chociażby sens życia i śmierci człowieka, ale zagłębienie się w jego istotę to niełatwa praca interpretacyjna z tym tekstem. "Epos o Gilgameszu" jest kompilacją wersji pochodzących z różnych stanowisk archeologicznych i różnych okresów historycznych, których bazą jest standardowa wersja pochodząca z Niniwy z biblioteki asyryjskiego króla Asurbanipala.
Epopeja dla wytrwałych i wytrwanych koneserów mezopotamskiego antyku. "Epos o Gilgameszu" w tłumaczeniu Krystyny Łyczkowskiej jest jakby surową wersją bez literackiego ugładzenia, to wersja źródłowa bardziej dla badaczy niż miłośników literatury pięknej. Jest tam wiele ważkich myśli, jak chociażby sens życia i śmierci człowieka, ale zagłębienie się w jego istotę to...
więcej Pokaż mimo toPetryfikacja władcy z I dynastii z Uruk jako półboga, chcącego zalegitymizować swą boskość oraz praworządną zwierzchność nad narodem sumeryjskim.
Pierwsza pozycja przeczytana w gmachu BGUG'u.
Petryfikacja władcy z I dynastii z Uruk jako półboga, chcącego zalegitymizować swą boskość oraz praworządną zwierzchność nad narodem sumeryjskim.
Pokaż mimo toPierwsza pozycja przeczytana w gmachu BGUG'u.
Interesującym okazało się zapoznanie z pierwszym znanym dziełem literackim.
Czytałem w wersji Michała Lange.
Interesującym okazało się zapoznanie z pierwszym znanym dziełem literackim.
Pokaż mimo toCzytałem w wersji Michała Lange.
dla tych, którzy chcą poznać świat sprzed potopu
dla tych, którzy chcą poznać świat sprzed potopu
Pokaż mimo to\/ \/ \/
\/ \/ \/
Pokaż mimo toKlasyk nad klasykami. Pierwsza książka w dziejach ludzkości.
Klasyk nad klasykami. Pierwsza książka w dziejach ludzkości.
Pokaż mimo to''Epos o Gilgameszu'' na wpół legendarnym, na wpół historycznym królu miasta Ur w starożytnej Mezopotamii to jeden z najstarszych utworów jakie czytałem. Odkrywane w wykopaliskach na Bliskim Wschodzie i tłumaczone z takich języków jak akadyjski czy hetycki tabliczki, liczą sobie nawet 4000 lat. Są starsze nawet od najwcześniejszych zapisków z Księgi Rodzaju ze Starego Testamentu. Wersja niniwejska (jezyk akadyjski) stylem pisania bardzo przypomina mi właśnie Pismo Święte. Nie trudno tu doszukiwać się podobieństw, szczególnie, gdy czytamy opowieść Utanapisztima, który zbudował wielką arkę z pomocą boga Ea, by uratować siebie, swoich bliskich i zwierzęta przed potopem zesłanym przez boga Enlila, mniej przychylnego ludziom.
Gilgamesz oprócz tego walczy z wielkim wojownikiem siejącym strach na stepach Enkidu, z którym następnie się zaprzyjaźnia, by wraz z nim podróżować i toczyć boje przeciw mitycznym potworom jak Huwawa czy Niebiański Byk Alu. Odmawia też pojęcia za żonę bogini Isztar i poszukuje nieśmiertelności, gdyż uświadamia sobie, że nawet największe czyny na ziemi nie uchronią go przed śmiercią.
Wiadomym jest, że nie da się tego ocenić tak jak współczesnych utworów (tym bardziej, że wiele fragmentów nie przetrwało próby czasu),ale jest to dla mnie wielka ciekawostka uderzająca prosto w moje zainteresowania.
''Epos o Gilgameszu'' na wpół legendarnym, na wpół historycznym królu miasta Ur w starożytnej Mezopotamii to jeden z najstarszych utworów jakie czytałem. Odkrywane w wykopaliskach na Bliskim Wschodzie i tłumaczone z takich języków jak akadyjski czy hetycki tabliczki, liczą sobie nawet 4000 lat. Są starsze nawet od najwcześniejszych zapisków z Księgi Rodzaju ze Starego...
więcej Pokaż mimo to