Na własny koszt. Komiksowy pamiętnik bywalca burdeli

Muszę przyznać, że wyciągając ten komiks z pudełka byłam zszokowana słowami komiksowy pamiętnik bywalca burdeli. Trochę obawiałam się tego, co tam zastanę. W końcu przeglądając pobieżnie Na własny koszt dostrzegłam mnóstwo rysunków stosunków seksualnych. Ale czego innego można się spodziewać po takiej tematyce? Podobało mi się, że głównym bohaterem jest autor, Chester Brown. Rozstał się z dziewczyną, która znalazła sobie innego partnera. Dalej jednak mieszkali razem. Mężczyzna zastanawia się nad potrzebą miłości i dochodzi do wniosku, że nie chce więcej dziewczyny. Jest jednak facetem, a każdy facet ma swoje potrzeby, również seksualne. Zastanawia się, jak ma poczuć się spełniony w tej dziedzinie, nie musząc zajmować się czymś takim jak monogamia. Odpowiedź nasuwa mu się sama - kobieta do towarzystwa. Jednak jest ostrożnym człowiekiem, i dużo czasu mija, nim odważy się na taki krok. W swoim pamiętniku opisuje każdą dziewczynę, z którą spotkał się w przeciągu siedmiu lat. Jest to bardzo dobry komiks, mimo, że się tego nie spodziewałam.

Taka tematyka jest trochę odrzucająca. Na początku. Później doszłam do wniosku, że tu wcale nie chodzi o przyjemność, jaką autor czerpie z tych spotkań z kobietami. Głównym wątkiem jest tutaj monogamia i pytanie, czy prostytucja powinna być legalna. Chester spotyka się z różnymi dziewczynami. Nie krępuje się podać nam szczegółów swoich spotkań. Nie wstydzi się tego, co robi i nie ukrywa tego przed znajomymi. Stara się też poznać te kobiety, do których chodzi częściej. Pokazuje prostytucje z innej strony - z punktu widzenia klienta.

Nigdy wcześniej nie zastanawiałam się nad takimi sprawami. Były dla mnie całkiem obce, nieinteresujące. Nawet przez myśl mi nie przeszło, że można rozważać zrezygnowanie ze związku na rzecz płacenia za akty cielesne. Pomysł autora jest oryginalny a przy czytaniu nie odczuwa się zgorszenia. Bardziej skupiłam się na tekście, nie na ilustracjach, mimo, że w niektórych sytuacjach to one były ważniejsze.

Bardzo podobał mi się fakt, że to wszystko naprawdę się zdarzyło. Nie dostajemy tutaj wytworu wyobraźni Chestera, tylko fragment jego życia. Te wszystkie kobiety istnieją naprawdę, przyjaciele mężczyzny też gdzieś chodzą po świecie. Nie było to dla mnie wstrząsające, że autor odwiedził tyle domów publicznych i wydawał pieniądze na takie sprawy. Skoro woli to, a nie miłość z kobietą, to jego decyzja. Grunt, że dobrze się z tym czuje.

Wracając do kwestii rysunków - bardzo ich styl przypadł mi do gustu. Są skromne, nie ma tutaj natłoku wszystkiego, co mogłoby rozpraszać naszą uwagę. Mamy skupić się wyłącznie na Chesterze i kobiecie, z jaką w danej sytuacji jest. Nie jest to komiks dla ludzi, których łatwo zgorszyć. Trzeba mieć sporo tolerancji, by czerpać przyjemność z czytania Na własny koszt. Przyznam, że mi osobiście pozycja bardzo przypadła do gustu, mimo wcześniejszych obaw.

Autor dużo czasu poświęcił tej pracy i tego czasu nie zmarnował. Jest to mocny przekaz, który, według mnie, łatwo zrozumieć. Nic nie jest tylko białe, albo tylko czarne.

Pisanie rekomendacji po tym, jak zrobił to sam Alan Moore właściwie mija się z celem. Mimo tego warto przypomnieć o pozycji, która przez wzgląd na brak kolorowych fajerwerków i fakt, że traktuje o czymś, przeszła bez większego echa.

Czym właściwie jest "Na własny koszt"? Komiksem erotycznym? Dziełem filozoficznym? Pamiętnikiem? Wszystkim po trochu, zamkniętym w sterylnej formie oszczędnego, mangopodobnego komiksu.

Historia wchodzi w sfery tak intymne, że czytając go trudno pozbyć się uczucia, że właśnie wchodzimy komuś do łóżka. Zabieg, o czym świadczy popularność programów pokroju Big Brothera, całkiem pożądany. Czyta się toto jednym tchem.

Nie poleciłbym, a już na pewno nie chciałoby mi się pisać o komiksie, w którym czytamy o cudzym seksie. (A może...?) Unikatowość pozycji polega nie tylko na tym, że autor dzieli się również samymi początkami obcowania z prostytucją. Czymś, czego wielu z nas jeśli nie rozważało, to przynajmniej zastanawiało się jakby to było. Chcecie wiedzieć? Czytajcie

Kwintesencja lektury opiera się na czymś znacznie głębszym i ciekawszym. Na przemyśleniach i filozofii, którą przedstawia autor. Ten zaś ma cholernie kontrowersyjne poglądy i potrafi podeprzeć je takimi argumentami, że szczęścia temu, kto odważy się na polemikę. Sprzeciwia się monogamii, legalizacji prostytucji, idei związków samych sobie i staje w szranki ze społeczną akceptacją. Twardy typ.

Od czasu Prawdziwej Księgi Południowego kwiatu nie miał w dłoniach nic tak mądrego, zabawnego i poczytnego jednocześnie. Polecam

"Możemy pogadać?"

Pierwszy raz stykam się z komiksem, w którym nie chodzi o żadne bajki czy wyobraźnię, lecz o życie i istotne problemy społeczne. Takim jest bez wątpienia prostytucja i rozpad modelu rodziny, jaki obserwujemy w krajach rozwiniętych na całym świecie. Bardzo podobał mi się zaskakujący zabieg polegający na tym, że autor rysuje siebie i stoi za swymi poglądami z imieniem i nazwiskiem. Robi przy tym pewien eksperyment społeczno-uczuciowy na sobie i w wyraźnie publicystyczny sposób przedstawia jego efekty. Mało tego, podaje nazwiska osób, z którymi na ten temat dyskutował, uprzedza ich o tym, pozwala im skomentować gotowy komiks, i odnosi się do tych komentarzy. Stąd ten cały "aparat": komentarze, przypisy z linkami, podawanie dat, bibliografia. Jest to zaskakująco szczere i bezpośrednie - poprzez opisy rozmów, zapisy odczuć głównego bohatera otrzymujemy swego rodzaju wiwisekcję czy też obszerny wywiad uczestniczący przeciętnego, jak o tym sam Chester Brown jest przekonany, klienta burdelu.

I wszystko bardzo dobrze, póki autor nie zacznie próbować dorabiać do swego rozwiązania problemu ze związkami i seksem ideologii poprzez sięganie do literatury...
Zajmują go w zasadzie dwa problemy:
1. czy prostytucja nie powinna być legalna?
2. czy małżeństwo i miłość to przeżytek?
Co do pierwszej kwestii odwołuje się do badań antropologów, socjologów i psychologów badających zjawisko prostytucji w jej konkretnych przejawach, a których badania pokazują, jego zdaniem, że najlepszym rozwiązaniem jest właśnie nie zakaz czy częściowa legalizacja z rejestracją prostytutek (jak w stanie Nevada, USA), lecz jej całkowita legalizacja. Na tej samej zasadzie, jak premier Kanady Trudeau w 1968 zrobił to z homoseksualizmem: "państwo nie ma prawa wchodzić obywatelowi do sypialni". Ponieważ to, co dobrowolnie robią dwie dorosłe osoby w łóżku to wyłącznie ich sprawa. Ale pod warunkiem, że są DOROSŁE, a to co robią jest DOBROWOLNE i NIE PUBLICZNE. Co prawda homoseksualizm i prostytucja to niezupełnie to samo, ponieważ przy prostytucji w grę wchodzą nie tylko pieniądze i dochody, ale w dodatku tą działalnością zajmuje się zorganizowana przestępczość, utrzymująca niewolnictwo seksualne. No ale Brown dopiero w 2013 się dowiedział, że w Kanadzie taka przestępczość również istnieje...
Dalej jest gorzej. Stara się udowodnić feministkom, że prostytucja wcale nie jest uprzedmiotowieniem kobiety, bo miłość czy małżeństwo to również transakcja (coś za coś: seks za zabezpieczenie życiowe, małżeństwo za posag, miłość za miłość, więc dlaczego nie seks za pieniądze?). To o prostytucji.
Ale sięgając do opracowań historyczno-literackich stara się jeszcze udowodnić, że koncepcja miłości w historii ludzkości jest bardzo świeżej daty, bo...mało jest tego we wcześniejszej literaturze (sic!). Dopiero trubadurzy i Heloiza (12 w.) jakoby wymyślili miłość dworską, romantyzm to podchwycił... A wcześniej o miłości nikt nie słyszał! W Anglii do końca 18 wieku wychodziło się za mąż tylko dla pieniędzy. Dopiero po jakimś czasie ktoś mu podsuwa, że były jednak utwory literackie w starożytności o związkach z miłości - jakiś Parys, jakaś Helena itp. O perskiej i arabskiej liryce miłosnej, o Pieśni nad Pieśniami oczywiście nikt nigdy nie słyszał. Ale poza wszystkim innym od kiedy LITERATURA europejska jest ostatecznym dowodem na to, że coś istnieje lub że czegoś nie ma?? Zwłaszcza, że każdy to może sam odczuć na sobie? Każdy, ale może nie Chester Brown?
Burdele to świetna sprawa - powiada - umawiasz się na cenę, dziewczyna może cię odrzucić, jak się nie spodobasz, albo ty ją, a jeśli ci nie pasuje jak robi laskę, to obsmarujesz ją w portalu, na którym faceci piszą "recenzje" o prostytutkach. Ale nieco dalej pisze, że państwo, w tym urząd skarbowy, nie mają prawa wtrącać się w biznes prostytucji, bo seks to "świętość" i powinna być traktowana jak kościoły...Przecież to, za co się płaci, natychmiast przestaje być świętością. Natomiast jego zdaniem w 2080 wszyscy będą sobie płacili za seks, a wierzący w miłość to będzie jakiś skansen.

Autor ewidentnie ma problem z oziębłością uczuciową i dał się zaczadzić kapitalizmem - że za pieniądze można wszystko. Trudno mi uwierzyć, że społeczny ideał, który mu się marzy, można jeszcze będzie nazwać społeczeństwem. Czy można wszystko sprowadzać do wymiany towarowej? Naprawdę? Żal mi go, ale szanuję za szczerość.