Gdybym miała wrażenia z lektury książek Joanny Bator wyrazić wykresem, byłaby to niestety krzywa opadająca. Po wielkim zachwycie "Japońskim wachlarzem" i satysfakcji, jaką dała mi "Piaskowa Góra" przyszła "Chmurdalia", której perfekcyjnej konstrukcji i wysmakowanego języka nie sposób nie docenić, ale która nie wprawiła mnie w rezonans porównywalny do dwóch poprzednich i zostawiła mi uczucie chłodu i nieokreślonego niedosytu. "Ciemno, prawie noc" przyniosła już tylko rozczarowanie. Niejasne jest też dla mnie czym tak naprawdę miała być ta książka - kryminałem? Powieścią psychologiczną? Powieścią gotycką? Czemu miało służyć zagmatwanie i mnożenie wątków, z których nie wszystkie doczekały się ostatecznie czytelnej konkluzji? Nijak się to ma do wycyzelowanej, celowej formy i struktury wcześniejszych pozycji. W warstwie stylistycznej Autorka powiela swoje dawne patenty, które jednak tutaj tracą siłę, dając wrażenie nadmiaru i niepotrzebnego przegadania. Fragmenty oparte na stylistyce internetowych bluzgów czy zniekształcona mowa wałbrzyskich tubylców są bezsilną i jałową próbą wzbogacenia środków wyrazu o nową jakość. W całej tej rozbuchanej formie nie kryje się bowiem za wiele, wątek "kryminalny" poraża nieporadnością, a nagromadzenie politpoprawnych stereotypów dodatkowo odbiera smak lekturze.
Coś jeszcze uderzyło mnie w tej książce: zupełny brak empatii i sympatii - czyli tego, co w "Piaskowej Górze" równoważyło ostrość spostrzeżeń i brutalny chwilami weryzm, z jakim Autorka sportretowała Wałbrzych i jego mieszkańców. Czytając "Ciemno, prawie noc" odnoszę nieodparte wrażenie, jakby się z tym światem rozprawiała; jakby chciała w ten sposób ostatecznie udowodnić, że sama należy już do innej, lepszej rzeczywistości. W której ludzie nie śmierdzą, nie mają przesądów, są nowocześni, światli i estetyczni - zarówno zewnętrznie, jak w sferze zapatrywań i obrazu świata. Przy okazji pojawia się kwestia osobistych zaangażowań Autorki i jej własnych wyborów ideowych. Nie negując oczywiście ani jej prawa do posiadania poglądów ani do ich wyrażania, chcę jednak zauważyć, że umiejętność przekuwania ich w wartościową literaturę jest darem niezwykle rzadkim i dla wielu całkiem dobrych pisarzy wejście na tę drogę i wplatanie w dzieła elementów bieżących sporów oznaczało początek literackiej równi pochyłej. Niestety do grona tych, których siły to przerosło, zaliczyć trzeba także Joannę Bator.

Gdybym miała wrażenia z lektury książek Joanny Bator wyrazić wykresem, byłaby to niestety krzywa opadająca. Po wielkim zachwycie "Japońskim wachlarzem" i satysfakcji, jaką dała mi "Piaskowa Góra" przyszła "Chmurdalia", której perfekcyjnej konstrukcji i wysmakowanego języka nie sposób nie docenić, ale która nie wprawiła mnie w rezonans porównywalny do dwóch poprzednich i...