"- Kiedy zwierzę zrozumie już, że nie może się obronić, ginie. Tak jest i w naturze, i w historii".

24 kwietnia 1915 roku rząd turecki wydał rozporządzenie nakazujące aresztowanie inteligencji ormiańskiej. W następnych dniach setki tysięcy Ormian zamieszkujących Anatolię zostało deportowanych do Syrii oraz Mezopotamii, a głównym celem deportacji, która przeistoczyła się w "marsze śmierci", była eksterminacja ludności Ormiańskiej.
Zatrzymanych topiono, spychano w przepaści górskie, palono lub żywcem zakopywano w ziemi. Do końca roku 1915 około pół miliona ludzi wypędzono na Pustynię Syryjską, gdzie ginęli pozbawieni wody i od palącego żarem słońca.

Franz Werfel w książce "Czterdzieści dni Musa Dah" opisuje losy 5 tysięcy Ormian z sześciu wiosek okalających górę Musa Dah (Góra Mojżesza), którzy przez 53 dni zaciekle bronili się przed Turkami, i obronić się zdołali. Na ratunek przybyły im okręty floty francuskiej oraz angielskiej.
Na podstawie losów Gabriela Bagradiana Werfel rysuje nam historię ludzi prostych, ale walecznych. Ludzi wiernych swemu narodowi, swojej krwi, swojemu wyznaniu. Ludzie zaciekle broniących ziemi, która ich wychowała.
Nie brak tu emocji, historii miłości wystawionej na próbę więzów krwi, straty najbliższych, bezgranicznej wiary w Boga, politycznych spisków i niesprawiedliwości.

A historia? Historia ludzi nic nie nauczyła, ponieważ już kilkanaście lat później powstał Holocaust. Warto, myślę, mieć to na uwadze, ponieważ historia, jak widać, lubi się powtarzać.

"- Kiedy zwierzę zrozumie już, że nie może się obronić, ginie. Tak jest i w naturze, i w historii".

24 kwietnia 1915 roku rząd turecki wydał rozporządzenie nakazujące aresztowanie inteligencji ormiańskiej. W następnych dniach setki tysięcy Ormian zamieszkujących Anatolię zostało deportowanych do Syrii oraz Mezopotamii, a głównym celem deportacji, która przeistoczyła się w...