Brawa należą się przede wszystkim Wingertowi za trzymające wysoki poziom wydanie książki, zarówno pod względem estetycznym, jak i merytorycznym. To ostatnie zostało zapewnione dzięki zaangażowaniu jako konsultanta dr Jarosława Centka, bezsprzecznie najlepszego polskiego fachowca zajmującego się tematyką Reichswehry.

Erich von Manstein zapisał się w historii II wojny światowej jako dowódca i sztabowiec wyróżniający się ogromnymi umiejętnościami prowadzenia działań operacyjnych. Z drugiej strony zawsze będzie też kojarzony z odpowiedzialnością za zbrodnie wojenne. Jego słynnymi wspomnieniami z tego okresu są Stracone zwycięstwa, jednak książka dotyczą czasu międzywojennego, a więc właśnie Żołnierskie życie, jest nie mniej ciekawa. Kilkukrotnie zajmował on bowiem w tym czasie ważne stanowiska w strukturach dowodzenia niemieckimi siłami zbrojnymi.

Największy pożytek, bądź przyjemność z książki, będą mieć osoby zajmujące się naukowo lub tylko interesujące się okresem międzywojennym i jego historią wojskową. Wiadomo, iż nigdy nie możemy zakładać dużej wiarygodności wspomnień, mogą one jedynie stanowić cenne uzupełnienie stanu wiedzy. Osoby będące "w temacie", albo nawet same prowadzące badania, od razu wychwycą pewne przekłamania. Dla historyka takie niuanse są świetną sprawą, osoba mniej wprawiona może już "dać się nabrać" Autorowi i przyjąć jego subiektywną perspektywę. Dlatego pochwalić należy decyzje o zatrudnieniu kompetentnego konsultanta, który potrafił w przypisach zwięźle skomentować szczególnie mijające się z prawdą tezy, jak też korygować różne drobne, niecelowe omyłki. Wiadomo, iż pisząc w latach 50. Manstein wybielał czy to siebie, czy towarzyszy broni, czy przede wszystkim międzywojenną Rzeszę i jej siły zbrojne. W źródłach, a więc np. dokumentach z tego okresu (ale nie tylko), wygląda to jednak inaczej. Dziś pewne fakty są już oczywiste, ale w czasie pisania książki takie nie były i w efekcie Autor pozwolił sobie ewidentnie nagiąć prawdę. Ale nie tylko to, już sama wymowa i ton sprawiają, iż ojczyzna Autora i jej armia zostały przedstawione w łagodnym, korzystnym świetle. Taki już jest urok wspomnień, trzeba mieć dużą poprawkę na ich wiarygodność, jak i perspektywę. Moim zdaniem trzeba też już mieć solidną wiedzę na dany temat, a nie dopiero ją budować.

Osobiście zainteresowało mnie w książce mnóstwo rzeczy, wymienię choćby opinie, jaką Manstein wystawiał swoim przełożonym, jego relacja z tzw. afery Blomberga-Fritscha, czy też uczucia po abdykacji cesarza i próba odnalezienia się w nowych realiach. Oczywiście jest tego o wiele więcej. Dla osób interesujących się historią międzywojennych Niemiec jest to wręcz lektura obowiązkowa. Oprócz kwestii wojskowych, warto zauważyć obecność wielu barwnych opisów świata już dawno minionego. Były to choćby fragmenty udziału młodziutkiego Mansteina w uroczystościach na dworze cesarskim, czy jego wizyty w Turcji. Nadały one książce koloryt.

Podsumowując, polecam głównie osobom obytym z tematem historii Niemiec pierwszej połowy XX wieku, jako doskonałą lekturę uzupełniającą. Brawa należą się wydawnictwu za staranność od strony technicznej, jak też przede wszystkim o zadbanie o solidne opracowanie materiału pod względem merytorycznym. Kawałek dobrego, źródłowego wydawnictwa, wartościowego dla pasjonatów, jak i tych zajmujących się tematem bardziej fachowo. Oby więcej takich pozycji.

Brawa należą się przede wszystkim Wingertowi za trzymające wysoki poziom wydanie książki, zarówno pod względem estetycznym, jak i merytorycznym. To ostatnie zostało zapewnione dzięki zaangażowaniu jako konsultanta dr Jarosława Centka, bezsprzecznie najlepszego polskiego fachowca zajmującego się tematyką Reichswehry.

Erich von Manstein zapisał się w historii II wojny...