Śmieszne miłości

Namawiali, namawiali, aż namówili. Przeczytałem błyskawicznie, choć nie bez problemów, czeski humor (często gorzki), choć bardzo przeze mnie ceniony. Pierwsza książka tego autora, którą przeczytałem i na pewno nie ostatnia. Siedem z pozoru różnych opowiadań pokazujących absurdy naszych poczynań, przekonań i podejmowanych decyzji. Są dzieła, z których niewiele pamiętamy, często po kilku latach zostaje nam mglisty obraz dawno przeczytanej lektury, jeden może dwa cytaty, które wydają się charakterystyczne, tutaj mamy do czynienia z nieustannym zasypywaniem różnego rodzaju przemyśleniami. Księga śmiechu i zapomnienia jest pierwszą jak wcześniej nadmieniłem, jaką przeczytałem Kundery, zaznaczam, że nie znam jego biografii, ale sprawia on wrażenie bardzo doświadczonego myśliciela, który poszukuje paradoksów naszej egzystencji. Często, gęsto można spotkać się z takimi określeniami jak poważne i niepoważne, jeden z bohaterów mówi "obowiązek jest czymś niepoważnym, budzącym śmiech, to na odwrót poważne jest to, co jest nieobowiązujące".
Kundera bierze pod lupę przede wszystkim facetów, ich podejście do kobiet, seksu, miłości, dojrzewanie i starzenie się, a wraz z nim nasze przemijanie. Uwypukla nasze, bardzo tandetne i prostackie próby dowartościowania się, najlepiej widoczne w opowiadaniu "Doktor Havel w dwadzieścia lat później", kiedy to podstarzały doktor (skądinąd postać posiadająca wiele zalet, jedną z nich jest choćby, nauka młodego redaktora uwodzicielskiego rzemiosła w pozytywnym tego słowa znaczeniu), zaczyna zdawać sobie sprawę, iż większość kobiet w ośrodku nie zwraca na niego uwagi, dlatego też sprowadza młodą piękną żonę (znaną aktorkę), co prawda tylko na jeden dzień, ale to wystarcza do odbudowy swojego wizerunku i ponownej możliwości wyruszenia na łowy.
Nie wiem czy książka ma wydźwięk antyklerykalny, ale na pewno prześmiewa niedzielnych chrześcijan, którzy po wyjściu z kościoła łamią jedno przykazanie po drugim. Mój ulubiony fragment, przy którym niemało się uśmiałem to: " Judasz zdradził Jezusa właśnie, dlatego, że bezgranicznie w Niego wierzył, nie mógł doczekać się cudu, którym by Jezus objawił wszystkim Żydom swoją boskość - wydał Go, więc oprawcom, by wreszcie sprowokować Go do działania, zdradził Go, bo pragnął przyśpieszyć Jego zwycięstwo". Ot taki specyficzny humor, z pewnością nie dla fundamentalistów.
Zachęcam, bo warto, zapadnie w pamięć. To pewne. Na koniec jeszcze jeden cytat z typowo czeskiego humoru:
"Największe nieszczęście, jakie może was spotkać, to szczęśliwe małżeństwo. Nie ma nadziei na rozwód".

Cóż wiemy o miłości?

Miłość została ukazana z perspektywy mężczyzn - bohaterów zbioru opowieści - w dość krzywym zwierciadle. Poznajemy wycinki z życia m.in. lekarza, wykładowcy uniwersyteckiego i dziennikarza. Ich przygody z kobietami ukazują szeroką paletę zachowań, nieuświadamianych lęków, uprzedzeń i nieco dziwnych oczekiwań wobec kobiet, które w konfrontacji z obiektem pożądania stają się nieaktualne. Warto zwrócić uwagę na powierzchowność relacji damsko-męskich jakie zostały tutaj przedstawione. Kobieta niejednokrotnie ukazana jest przedmiotowo jako ujście męskich pragnień. Bohater ostatniego opowiadania wykorzystuje swoje małżeństwo ze znaną aktorką, aby podrywać inne kobiety. Budzi w nich pragnienie posiadania mężczyzny kobiety znanej, podziwianej. Ulegają paradoksowi myślenia, że skoro dla sławnej, zamożnej i pięknej kobiety ten mężczyzna jest atrakcyjny, to znaczy, że on w rzeczywistości taki jest. Głupota męska też nie uniknęła szyderczego śmiechu rozbrzmiewającego z fabuły tych opowiadań. Bohaterowie opowiadań "Ja smutny bóg", "Złote jabłka wiecznej tęsknoty" oraz "Zwiastun" aż proszą się o gest popukania się w głowę, gdy kolejno popychają obiekt swoich westchnień w ramiona przyjaciela, uwodzą dużo młodsze od siebie kobiety chcąc przedłużyć swą młodość, gotowi są nie stawić się na ważne zebrania, od których zależy ich dalsze życie zawodowe byle tylko spotkać się z kochanką lub też nie mogąc doczekać się randki i umierając z tęsknoty następnego dnia na spotkanie nie przychodzą, przyglądają się jedynie z ukrycia kobiecie wystawionej do wiatru.
Kundera pokazuje niekiedy zwierzęce i odarte z ram moralności sytuacje, gdzie gra między kobietą a mężczyzną staje się niebezpieczna, a w rezultacie objawia prawdziwe pobudki i pierwotne instynkty. To, co początkowo jawi się jako ciekawe i pobudzające nagle staje się wstrętne, a jednak nadal kuszące i z dziką satysfakcją kontynuowane.

Nie przepadam za zbiorami opowiadań. Większość na jakie się natknąłem była po prostu serią niezbyt godnych uwagi historyjek.

Tutaj jest inaczej.

W przypadku tego zbioru, Kundera przedstawił dziesięć opowieści, z których każda niesie jakieś przesłanie jakiś, nazwijmy to, morał. Miłość (choć w wielu przypadkach to co w opowiadaniach jest tak nazywane, dla mnie jest jedynie jej smutną karykaturą) jest przedstawiana na różnych płaszczyznach, choć jak w życiu w większości przypadków jest nierozerwalnie powiązana z fizycznością, to można i trzeba ją rozpatrywać na innych dużo głębszych płaszczyznach. To co na pozór wydaje się komedią może bardzo ranić a to co miało być czyste okazało się bagnem.

Nazwisko Kundery już kilka razy zahaczyło o moje uszy, lecz dopiero teraz miałem okazję zapoznać się z jego prozą. Szkoda że dopiero teraz.

Są książki do których należy dorosnąć i takie w których można znaleźć coś zupełnie innego niż za pierwszym razem. Książki Kundery na pewno do takich nalezą. Nie mogę się doczekać przygód z kolejnymi jego dziełami i tym co znajdę w nich za parę lat, choć z drugiej strony trochę się tego boję...

Opowiadania Kundery na tematy damsko-męskie, choć z pozoru wyglądają na zabawne to jednak w głębi są dość poważne. Historyjki które z początku wydają nam się dowcipne, anegdotyczne i nasączone absurdem, z czasem ich trwania przeobrażają się w zbiór trafnych refleksji, filozoficznych rozważań i niegłupich przemyśleń. Widać że to wytwór dojrzałego pisarza, a może raczej dojrzałego mężczyzny i przez to do dojrzałego czytelnika adresowany. Ja sam czytając czułem się jak ten szczypior ;) Jak jeden z tych niedoświadczonych nieopierzonych młodzieńców z historii Kundery. Z pewnością starszym czytelnikom łatwiej docenić pisarstwo Milana Kundery. "Śmieszne miłości" to bowiem spojrzenie na miłość w jej różnych odcieniach, na małe miłostki, miłości fizyczne i wielkie miłości przez duże M. Jednak trzeba zaznaczyć że temat opowiadań nie determinuje ich charakteru. Teksty te z pewnością nie należą do romantycznych opowiastek, to lektura dla tych którzy lubią podczas czytania pomyśleć i wyciągnąć z danej historii jakieś wnioski.

http://book-music-movie.blogspot.com

"Ale tak to już w życiu bywa: człowiek sądzi, że gra rolę w określonej sztuce, a nie przeczuwa, że na scenie niepostrzeżenie wymieniono tymczasem dekoracje, a on, chociaż niczego nie podejrzewa, bierze udział w całkiem innym przedstawieniu." (s. 273)

Taka, spowodowana niejednokrotnie zbędnym słowem lub nieprzemyślanym czynem bohatera zmiana scenografii powoduje nieprzewidziany zwrot akcji i zmianę nakreślonej przez Kunderę sytuacji. Jest to jedno z głównych spoiw siedmiu opowieści składających się na "Śmieszne miłości".

Historie traktują o najróżniejszych obliczach i odcieniach miłości. Nie jest to miłość czysto fizyczna (chociaż o nią się ociera) a raczej typowo ideologiczna. Podbarwione odrobiną cynizmu pożądanie przedstawione zostało ze sporą dozą komizmu. Klimat książki niejednokrotnie tchnie nostalgią, niepokoi. Wyśmienicie wykreowani bohaterowie są znakomitym zwieńczeniem niniejszego zbioru opowiadań.

Lektura, mimo swojej lekkości, skłania do przemyśleń, co jest jej niebywałym plusem. Zdecydowanie polecam.