Wydawnictwo Insignis coraz częściej dostarcza swoim fanom swoiste perełki zachodniej literatury, obsypane dziesiątkami wspaniałych recenzji i nominacji do nagród. Nie inaczej sprawa wygląda z najświeższym tytułem tegoż wydawnictwa, powieścią Kevina Powersa, debiutującego amerykańskiego pisarza.

„Żółte ptaki” wywołały w zachodnich mediach prawdziwą euforię. Znakomite recenzje popłynęły szerokim strumieniem z najlepszych redakcji, a sam autor z pewnością zbierze za swoje dzieło kilka ważnych literackich nagród. Czy słusznie? Z pewnością tak, aczkolwiek należy wziąć poprawkę na fakt, że Ameryka, jako kraj od kilkudziesięciu lat nieustannie produkujący chwiejnych emocjonalnie weteranów wojennych, jest gruntem niezwykle podatnym dla powieści takich jak „Żółte ptaki”. Trochę inaczej - aczkolwiek z wielu względów różnice te nie będą wielkie - odbiór powieści wyglądać może z perspektywy polskiego czytelnika.

Patrząc na książkę Powersa jako całość, można z czystym sumieniem powiedzieć, że to tytuł naprawdę dobry. To pełna poetyckiego piękna historia człowieka zagubionego, walczącego z własnymi słabościami, próbującego zmierzyć się z demonami przeszłości. To opowieść o przyjaźni, odpowiedzialności, zobowiązaniu, poświęceniu i miłości - tak braterskiej, jak i rodzicielskiej oraz idącymi za tą drugą niesprawiedliwościami i zaślepieniem. Pomimo poruszania tematu wielu naprawdę ważnych problemów, warstwa fabularna książki jest raczej skąpa - ogranicza się do kilku epizodów z bliższej i dalszej przeszłości bohatera - i służy niejako za rusztowanie dla wielopiętrowych przemyśleń na różne tematy. Dlatego też, choć w teorii jest to powieść o wojnie, to niewiele tu akcji, za to bardzo dużo smutku i bólu - ze wskazaniem na jego niefizyczną stronę.

„Żółte ptaki” to książka bardzo specyficzna. Nie każdy dostrzeże pełnię płynącego z niej przesłania, gdyż nie każdy miał styczność z ofiarami wojny - w postaci wspomnianych niestabilnych weteranów, zagubionych w świecie, do którego wracają po okropieństwach wojny. Ktokolwiek zetknął się z tym bliżej, z pewnością wyniesie z lektury więcej, niż ktoś nieświadomy wagi tego problemu. Stąd też wcześniej wspomniany argument, że polski czytelnik może odebrać tę powieść mniej emocjonalnie niż rodacy autora. Bo chociaż i nasi chłopcy walczą 'za wolność' Iraku, to jednak skala problemu u nas i sąsiadów zza oceanu jest nieporównywalna.

„Żółte ptaki”, pomimo pewnej abstrakcyjności głównego tematu dla pewnej części polskich czytelników, to powieść, którą każdy może spróbować zrozumieć i docenić samemu, najlepiej zapominając o fali zachwytu zachodnich mediów. W tym utworze każdego urzec może coś innego, każdy da radę znaleźć swój własny sens i wyciągnąć z lektury naukę - i ilu czytelników, tyle będzie różnych sposobów docenienia tej książki. Toteż polecam poświęcić chwilę „Żółtym ptakom”, a wydawnictwu gratuluję kolejnego sukcesu, bo ta książka z pewnością nim będzie. Wystarczy raz zobaczyć na własne oczy polskie wydanie - idealne nie tylko pod względem wyglądu zewnętrznego, ale też bardzo naturalnego, przystępnego przekładu - żeby się w nim zakochać!

Paweł Kukliński