„Dla nas pojedynczy akt niesprawiedliwości - oszukiwanie w interesach czy wyzyskiwanie biednych - to drobnostka; dla proroków - to zbrodnia”

Abraham Joshua Heschel (ur. 11 stycznia 1907 r. w Warszawie, zm. 23 grudnia 1972 r.) - jeden z największych teologów i filozofów żydowskich XX wieku. Potomek znamienitych rodów rabinackich. Studiował na Uniwersytecie w Berlinie. W 1935 toku opublikowała na Polskiej Akademii Umiejętności pracę doktorską pt.: „Die Prophetie - O istocie proroctwa”, której rozwinięciem jest właśnie książka „Prorocy”. W czasie wojny wyemigrował najpierw do Anglii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. Wykładał na Żydowskim Seminarium Teologicznym w Ameryce (Jewish Theological Seminary in America), gdzie zajmował Katedrę Żydowskiej Etyki i Mistyki. Był mocno zaangażowany w ruch przemian społecznych w USA i działania na rzecz zapewnienia praw obywatelskich Afroamerykanom. Do jego największych dział należą: „Prorocy”, „Szabat”, „Człowiek nie jest sam” oraz „Bóg szukający człowieka”.

Zbierając się za książkę żydowskiego teologa na początku warto sobie zadać pytanie: „kim w ogóle jest prorok?”. Zaglądając do słownika języka polskiego wydawnictwa PWN możemy tam znaleźć dwie definicja. Pierwsza z nich brzmi: „osoba przepowiadająca przyszłość, zwłaszcza nadejście kataklizmów, kary bożej”. Natomiast według drugiej prorok to „charyzmatyczny przywódca lub reformator religijny, któremu przypisuje się szczególne posłannictwo boże i zdolności wizjonerskie”. A czy tak jest w rzeczywistości? Okazuje się, że niekoniecznie. W swoje książce A. J. Heschel obala standardowy obraz proroka i zachęca na spojrzenia na jego misję prorocką z zupełnie innej strony.

Według autora prorok to przede wszystkim człowiek niezwykle wrażliwy na zło i jego skutki, uważający dobro i prawdę za najwyższe wartości. Te wszystkie cechy w dużej mierze wynikają z daru, jaki otrzymał - umiejętności patrzenia na świat Bożymi oczami oraz współodczuwania z Nim wszystkich emocji. Bóg dla proroków nie jest tylko i wyłącznie jakąś odległą Istotą mieszkającą wysoko wśród chmur, nie interesującą się swoim ludem. Bóg to przede wszystkim miłosierny Ojciec, który chce być z człowiekiem w każdej sytuacji jego życia - osobiście wychodzi mu naprzeciw, angażuje się w jego historię. Być prorokiem to również solidaryzować się z Boskimi uczuciami, słyszeć głos Boga, być Jego współpracownikiem i spoglądać na świat z Jego perspektywy. Głównym zadaniem proroka jest uczynienie Boga słyszalnym, objawienie Jego woli w świecie.

W swojej publikacji żydowski teolog przybliża nam sylwetki siedmiu najbardziej znanych starotestamentalnych proroków: Amosa, Ozeasza, Izajasza, Micheasza, Jeremiasza, Habakuka oraz Drugiego Izajasza. Szczegółowo omawia sytuację historyczną, w której każdy z nich żył. Prezentuje także dotyczące ich poglądy filozofów i badaczy od starożytności aż do XX wieku. Jednak główne rozważania autora skupiają się przede wszystkim na tym, czym było prorocze natchnienie, na czym polega umiejętność proroków na współodczuwaniu emocji z Bogiem oraz na tym, jaką rolę odegrali poszczególnie prorocy wobec ludu i w jaki sposób lud odpowiadał na ich przesłania. Jak pisze sam autor: „Moim celem jest więc zrozumieć proroka poprzez analizę i opis jego świadomości; zrelacjonować, co przydarzyło się w jego życiu - kiedy stawał twarzą w twarz z ludźmi, po tym, jak spotkał się z nim Bóg - tak jak odbijało się to i utwierdzało w jego umyśle”.

„Prorocy” to specyficzna pozycja i zdaję sobie sprawę, iż nie każdemu może przypaść ona do gustu. Mnie osobiście bardzo się spodobała, a jej lektura okazała się absorbującym doświadczeniem. Dowiedziałam się dużo nowych, ciekawych informacji na temat starotestamentowych proroków, ich misji i znaczenia, o których wcześniej nie miałam pojęcia. Ośmielę się nawet napisać, iż zmieniła ona w dużej mierze moje postrzeganie Starego Testamentu i dzięki niej na pewno będzie mi go łatwiej interpretować, zwłaszcza księgi prorockie. Ponad to książka pozwala spojrzeć na Boga starotestamentalnego z zupełnie innej perspektywy - nie na jako groźnego czy mściwego Sędziego, ale na jako pragnącego obdarzać łaskami.

„Prorocy” to książka dla ambitnych i wytrwałych. Jej lektura nie jest łatwa, przede wszystkim przez objętość (816 stron), jak również przez ogrom informacji, jakie serwuje nam A. J. Heschel. Żaby je wszystkie na spokojnie przetrawić i w pełni pojąć, co autor chciał nam przekazać potrzeba wiele czasu. Niemniej jednak na pewno warto podjąć ten trud, ponieważ jest to bez wątpienia jedna z lepszych książek o Bogu, które do tej pory ukazały się na polskim rynku. Polecam ją wszystkim tym, którzy interesują się historią starotestamentalną.

"Prorokowanie jest głosem, którego Bóg użyczył milczącemu cierpieniu, głosem w obliczu ograbionego nędzarza i sprofanowanego bogactwa tego świata. To forma istnienia, punkt, w którym krzyżują się drogi Boga i człowieka. W słowach proroka słychać krzyk Boga"

[Opinia pochodzi z bloga: http://bierziczytaj.blogspot.com]

„Dla nas pojedynczy akt niesprawiedliwości - oszukiwanie w interesach czy wyzyskiwanie biednych - to drobnostka; dla proroków - to zbrodnia”

Abraham Joshua Heschel (ur. 11 stycznia 1907 r. w Warszawie, zm. 23 grudnia 1972 r.) - jeden z największych teologów i filozofów żydowskich XX wieku. Potomek znamienitych rodów rabinackich. Studiował na Uniwersytecie w Berlinie. W...