Nie będę ukrywał – sięgnąłem po „Łgarza” zachęcony jedyną jak dotąd recenzją (negatywną) tej książki na portalu LC, w której to czytelnik postawił w antytezie pisarstwo Henry’ego Jamesa (1843-1916) do twórczości Hrabala, pisząc: „Jeśli istnieje przeciwieństwo Hrabala, to jest nim James właśnie”. Z racji mojej nieskrywanej i niesłabnącej (wybaczcie, o, bohemiści!) awersji do Hrabala, opinia taka przykuła moją uwagę i spowodowała, że tym śpieszniej zacząłem czytać.

To pierwsze moje pełnowymiarowe spotkanie z prozą Henry’ego Jamesa – wcześniej podczytywałem kobylasty „Portret damy” i gotycką powieść „Dokręcanie śruby” – na te książki też przyjdzie kiedyś czas. Zaś omawiana pozycja – „Łgarz” – ukazała się w 1974 roku, nakładem wydawnictwa Książka i Wiedza, w ramach legendarnej serii Koliber.

W skład zbiorku wchodzą dwa utwory z gatunku tzw. short stories (w których ponoć Henry James był osiągnął prawdziwą maestrię) – tytułowy „Łgarz” i „Wychowanek”. Są to opowiadania powstałe odpowiednio w 1888 i w 1891 roku. Publikowane były uprzednio we fragmentach na lamach czasopism – „Łgarz” między majem i czerwcem 1888 w „The Century Magazine”, „Wychowanek” – w „Longman’s Magazine”.

James był niewątpliwym mistrzem w kreśleniu skomplikowanych psychologicznych rysów postaci i tworzenia atmosfery suspensu, podejrzenia, a nawet pewnej niesamowitości. Ja sam, czytając „Łgarza” długo zadawałem sobie pytanie, z jakim rodzajem opowiadania będę miał do czynienia. Choć skończyło się na zwykłej-niezwykłej historii obyczajowej o miłości i mitomanii, to jednak takie zabiegi skutecznie wzbudzają zainteresowanie czytelnika. Ze szczególnym pietyzmem maluje Henry James portrety kobiece – widać to dobitnie w dwóch omawianych opowiadaniach – pani Capadose w „Łgarzu” i pani Moreen w „Wychowanku” to najbardziej wyrafinowane i złożone postaci tej prozy.

Choć niepozbawiona pewnego schematyzmu, jest to proza, która trzyma się i czyta nie najgorzej, zważywszy na swój mocno już podeszły wiek (128 i 125 lat). Dlatego polecam (również jako świadectwo bezpowrotnie minionej epoki), stawiając zasłużone siedem gwiazdek.

Nie będę ukrywał – sięgnąłem po „Łgarza” zachęcony jedyną jak dotąd recenzją (negatywną) tej książki na portalu LC, w której to czytelnik postawił w antytezie pisarstwo Henry’ego Jamesa (1843-1916) do twórczości Hrabala, pisząc: „Jeśli istnieje przeciwieństwo Hrabala, to jest nim James właśnie”. Z racji mojej nieskrywanej i niesłabnącej (wybaczcie, o, bohemiści!) awersji do...