Pinokio

Ta baśnio-bajka jest dla mnie wielkim odkryciem. Prawdą jest, że pewne ksiązki odbierasz wedle życia i wedle punktu, w którym się akurat w tym swoim życiu znajdujesz. Wiele ci umyka, wiele pomijasz, a wiele słów nie ma dla ciebie znaczenia. Aż przychodzi taki moment, że odkrywasz dzieło. Podwójne. Bo czytasz i porównujesz siebie sprzed lat jednocześnie. Zastanawiasz się nad sobą i nad tym, co czytasz... Dorosłość otwiera umysł i wyostrza zmysły.
Pinokio - chłopiec z drewna, wystrugany przez tatusia, który był sam i który od czasu stworzenia Pinokia nie może już narzekać na nudę. Kocha chłopczyka i jest kochany, cieszy się z niego, choć ten sprawia mu ogrom nieszczęść. Nie chce się uczyć, sprzedaje elementarz kupiony za ostatnie pieniądze, bo zanim pomyśli - robi, zanim pomyśli - mówi.
ale to jedna strona tej baśni. Druga jest nieco bardziej smutna - według mnie to bardzo smutna bajka. To obraz wykorzystywania naiwności dziecka. Chłopiec, który nie zna świata, ktory natrafia na różnych nieprzyjaciół i oszustów notorycznie ściąga na siebie kłopoty. Oczywiście nieświadomie - świadomie zaś wykorzystują go ci spotkani nieuczciwi ludzie - czasem i zwierzęta. Nikt nie ma dla niego litości, poza wróżką. Tatuś i jasna pani to dwie postaci, które go kochają i które chcą mu pomóc, reszta napotykanych ludzi bawi się dziecinnością chłopca. Naigrawa się z niego, żeruje na jego dziecięcym postrzeganiu świata. I to boli. Rani wprost.
I chyba dlatego ta bajka jest tak uniwersalna i zawsze na czasie. Coś jak Mały Książę, którego z każdym mijającym rokiem życia inaczej czytamy. Pinokio jest podobny. Smutne losy chłopca, który w przypływie smutku i samotności zdaje sobie sprawę, że jest krnąbrny, że rani kochane osoby, że jest niegrzeczny...krytykuje siebie, chce się poprawić, chce chodzić do szkoły, chce, by tatuś był zz niego dumny - czyli nasz drewniany Chłopiec jest jednak dzieckiem z bijącym sercem, lecz te słowa roztrzaskują się przy każdej nowo spotkanej osobie...
Czyżby to był obraz naszego współczesnego świata...?

Przyznam szczerze, że kiedy mój trzyletni syn zażądał bym zaczęła mu czytać "Pinokia", z jednej strony przeraziłam się. Po pierwsze bałam się, że ja sama nie zdołam przez nią przebrnąć. Po drugie, wiedziałam, że fabuła - przynajmniej w omawianym wydaniu - bywa dosyć przerażająca i zbyt dosadna jak dla trzyletniego dziecka. No i po trzecie, tę publikację zdobią dosyć sugestywne, wręcz turpistyczne ilustracje. Z drugiej zaś strony popadłam w zachwyt i zdumienie, że moje dziecko wyrasta z wierszyków Brzechwy i Tuwima a ja mogę w końcu zacząć mu czytać coś poważniejszego. Dlatego też, kilka dni upłynęło nam na wspólnej lekturze niniejszej powieści.

Historię tytułowego pajacyka zna chyba większość. Wystrugany z kawałka drewna, krnąbrny i nieposłuszny Pinokio, przemierza świat w poszukiwaniu swojego tatusia a także po części - w poszukiwaniu i zrozumieniu samego siebie. Po drodze spotyka go wiele niemożliwych przygód. Przeżycia te są różne, od niesamowitych po upiorne, wszystkie jednak bez wyjątku wiele go uczą. I to największy atut niniejszego wydania. W końcu tekst Collodi'ego jest jego tekstem. Nie ma tutaj miejsca na zbędne podkręcanie, ubarwianie czy zmianę fabuły. Mamy tutaj Śmierć w najstraszniejszym jej wydaniu, trumny i morderców. Dla równowagi jest też kochany tatuś Gepetto, dobra Wróżka oraz niemądry pajacyk o uczuciach dziecka.

Książka wzbogacona została o niesamowite ilustracje Roberto Innocenti'ego. Realistyczne, niepozbawione turpistycznego wydźwięku, są pełne detali i dopracowanych szczegółów. Momentami mroczne a czasem straszne. Jedno je łączy - przykuwają uwagę. Mój syn wpatrywał się w nie jak zaczarowany, przeżywał fabułę podwójnie. Przyznam szczerze, nawet ja je podziwiałam z zachwytem.

Siła dobrej dziecięcej książki tkwi w tym, że z chęcią przeczyta ją nie tylko dziecko. Ta wersja, to wersja klasyczna, skierowana głównie do czytelnika dojrzałego. Niejednokrotnie jego autentyczny i bardzo wymowny tekst zmuszały mnie, by zbytnio nie przerazić syna, do czytelniczej improwizacji. Myślę jednak, że nie jest to słaby punkt tej lektury. Wręcz przeciwnie. Życzyłabym sobie aby większość literatury wydawana była w podobnej, przemyślanej formie. Tym bardziej, że jest to literatura mądra, z konkretnym morałem a sama powieść wpisuje się w kanon literatury dziecięcej.