Prawdopodobnie za jedną z nobilitacji dla książki potocznie uważa się jej sfilmowanie. Nakręcenie zatem „Idealnych matek” na podstawie opowiadania „Dwie kobiety”, przysporzyło na pewno autorce rzeszy nowych czytelników. Czy jednak Lessing potrzebowała tego typu rozgłosu? Wydaje się, że laureatka Nobla nie musi już przedstawiać się światu. Sfilmowanie dzieła, szczególnie o tak kontrowersyjnej tematyce, uderza natomiast w zupełnie innych odbiorców. Przyciąga to na pewno osoby, jednak tego typu czytelnicy nie do końca będą z opowiadania zadowoleni, to wciąż trudna pozycja, napisana dla niektórych nieco ciężkim stylem.

Historia dwóch przyjaciółek, wychowujących praktycznie wspólnie dwóch synów i odkrywających przed nimi świat miłości i cielesnych zbliżeń, może wydawać się łatwą lekturą, idealną na weekend. Nic bardziej mylnego. W najnowszym tomie swoich opowiadań Lessing podejmuje bardzo trudne tematy. Cztery opowiadania mówią o bardzo trudnych wyporach i ich konsekwencjach. Autorka ukazuje miłość, jako skomplikowaną więź, często egoistyczną. Kontakty z drugim człowiekiem są trudne, nierzadko okrutne, paraliżujące i poniżające.

Szczególnie trudne i wywołujące poczucie niższości są relacje Wiktorii z rodziną Staveneyów, w drugim opowiadaniu z tomu „Wiktoria i Staveneyowie”. Jej miłosne zadurzenie jest zarówno fascynacją, jak i obawą przed innym życiem, które wiedzie zamożna rodzina. Dwaj chłopcy Staveneyów, Thomas i Edward traktują Wiktorię jak egotyczną istotkę, nad którą można się użalić i pomóc. Nikt nie zastanawia się nad uczuciami drugiej strony.

W „Dziecku miłości” Lessing snuje miłosną historię, nieco epicką i pompatycznie otoczoną. Jest wojna, są żołnierze, są czekające na swych mężów dobre żony, otaczające opieką tułających się dzielnych chłopaków. Tu miłość pozostaje w sferze wyobrażeń i marzeń. Jest idealna, czysta i wieczna. W zetknięciu jednak z rzeczywistością nie jest czymś, co nawet mogłoby być warte poświęceń.

W moim odczuciu najnowsze opowiadania Doris Lessing wydawały się zbyt nowoczesne. W scenerii Australii czy Wielkiej Brytanii brakowało tego, za co pierwotnie Lessing pokochałam – odrobiny tajemnicy, która wywodzi się z jej rodyjskich korzeni. Nutkę „afrykańskiej” Lessing możemy odnaleźć w opowiadaniu „Przyczyna”. Jest w nim szczypta okrucieństwa, plemienności oraz coś z atmosfery najbardziej fenomenalnego, moim zdaniem, dzieła Lessing, „Piątego dziecka”.

Zbiór opowiadań „Dwie kobiety”, to o wiele więcej, niż tylko opowiadanie zekranizowanych „Idealnych matek”. Jest to jednak ciężka i trudna lektura, której bynajmniej nie czyta się jednym tchem. Przypadkowi czytelnicy, oglądający film, prawdopodobnie będą rozczarowani (podobny eksperyment przeprowadziłam na dwóch osobach). Ci, zaznajomieni już z Lessing, jednak się nie zawiodą.

Monika Samitowska-Adamczyk