Pod koniec minionego miesiąca obchodziliśmy kolejną rocznicę najbardziej znanej i charakterystycznej katastrofy nuklearnej - wybuchu reaktora numer 4 radzieckiej elektrowni atomowej, położonej w sąsiedztwie północno-ukraińskiego miasteczka o nazwie Czarnobyl. Dzisiaj nazwa ta kojarzy się nam głównie z tą słynną "man-made disaster" z 1986, jednak Czarnobyl to blisko tysiącletni kawałek historii, którą częściowo przybliżyć stara się Francesco M. Cataluccio, włoski pisarz i dziennikarz, w swoim opracowaniu pod tytułem „Czarnobyl”" (wyd. Czarne 2013)

Historia tej miejscowości, o której najwcześniejsze wzmianki sięgają XII wieku, to czas przepełniony tajemnicami, dzielącymi ludzi różnicami, prześladowaniami i nieustającą falą zbrodni. Cataluccio szczegółowo opisuje losy mniejszości, zamieszkujących północną Ukrainę i różne - niejednokrotnie mrożące krew w żyłach - wydarzenia, które wstrząsały tymi terenami. Prześladowania ludności żydowskiej, plaga głodu z początku lat trzydziestych, czy też sama, owiana tajemnicą katastrofa atomowa, to tylko niektóre czarne karty historii, które odkrywa autor książki. Zebrane informacje opatrzone są szczegółowymi przypisami, które definiują ich źródło. Widać, że autor rzetelnie podszedł do swojej pracy.

„Czarnobyl”, to także zbiór wspomnień samego autora, który z katastrofą w radzieckiej elektrowni czuje się na swój sposób związany. Autor raczy nas kilkoma ciekawymi opowieściami z własnego życia, a jego wspomnienia nadają książce swego rodzaju rumieńców, wprowadzają w to rzeczowe opracowanie trochę życia. Autor opowiada o własnej wyprawie do ukraińskiej zamkniętej Zony, rozważa nad jej przyszłością - a co za tym idzie, nad zmieniającą się naturą całego naszego świata. Cataluccio odkrywa też przed czytelnikiem mistyczną, nieludzką stronę zdarzeń, które odbijają się na ludziach. Ukazuje Czarnobyl i jego okolice jako ziemie niejako przeklęte, skażone przez nieczyste siły. I faktycznie, czytając historie okropieństw, jakie przez wieki widziały te ziemie, trudno oprzeć się wrażeniu, że diabeł naprawdę sporo tam namieszał.

„Czarnobyl” Francesca M. Cataluccia to, w przeciwieństwie do większości książek traktujących o Czarnobylu, nie tylko opowieść o katastrofie z 1986 roku (choć jest ona zdecydowanie ważnym elementem tej książki, to nie stanowi jej samego sedna), ale przede wszystkim fachowe, rzetelne opracowanie losów miasta i jego okolic, doprawione własnymi, ciekawymi przemyśleniami autora. To książka, która zadowoli miłośników historii, ale także i tych, którzy poszukują w naszym świecie mistycyzmu i tajemnic.

Paweł Kukliński