Powieść „Kruk” jest trzecią częścią Ksiąg Pellinoru, które to Alison Croggon zwinnie przetłumaczyła z annaryjskiego tekstu Naraudh Lar-Chanë co znaczy - Zagadka Drzewnej Pieśni. W poprzedniej części akcja koncentrowała się na dokonaniach Maread, a trzecia księga prowadzi czytelnika przez wielkie miasta i wilgotne jaskinie z Hemem, bratem Maread i jego białym krukiem.  

W annaryjskiej powieści widoczne jest rozróżnienie między światłem a ciemnością. Ta odwieczna zasada kontrastu buduje całe spektrum działań i zależności. Myśl, że „światło” można potraktować jako kwintesencję bóstwa nasuwa się samo. Jednak bohaterowie powieści o pomoc nie zwracają się do „światła” ale do bardów, czyli osób obdarzonych mądrością i magią, którzy w odróżnieniu od zwykłych ludzi, potrafią żyć kilka wieków. 

Więc z jednej strony jest to opowieść o walce światłości z mrokiem, o walce dobra ze złem, a z drugiej to historia małego Hema. Ten annaryjski bohater, jest dwunastoletnim chłopcem posiadającym „Mowę” czyli zdolność porozumiewania się z ptakami. Hem podróżuje razem z Zeliką i swoim opiekunem Salimanem. Podróż do miasta Turbansk staje się zaledwie początkiem akcji. Jest to historia drogi w czasie której dzieci, muszą nagle stać się dorosłe. 

Książka odkrywa przed czytelnikiem filozofię mroku, która chce zawładnąć światłem. Na czele armii stoi Bezimienny – potężny mag, który wśród swoich żołnierzy ma również wielkie armie dzieci. Wojna, która rozpoczyna się na kartach tej Księgi, zdaje się być magią, „czarną chmurą”, która ogarnia cały świat, wsiąkając w ziemię i  wprowadzając tym samym w stan choroby zarówno świat natury na czele z tajemniczym Ehlidu - człowiekiem drzewem, jak i całą ludzkość. W powieści buduje się obraz beznadziejności i rozpaczy, ciemnych jaskiń, które stają się jedyną możliwością schronienia przed napełnionymi „czarną magią” potworami, które być może były kiedyś ludźmi. 

Hem i jego siostra Maread stają się wybrańcami od których zależeć mają losy świata, a wszystko dzięki tajemniczej drzewnej pieśni. W powieści maluje się niezwykła filozofia na czele ze światłem czyli dobrem i zależnością od natury. Bardowie i zwykli ludzie zdają się być ściśle powiązani z ziemią, na której żyją i nieustannie dążą do równowagi, bo tylko ona jest wstanie zapewnić spokój. Należy zwrócić tu uwagę na niezwykłą więź między Hemem a białym krukiem. Od pierwszego spotkania są z sobą silnie połączeni, nasuwa się tutaj pullmanowski porządek, z trylogii „Mroczne materie” w których człowiek związany jest ze swoim zwierzęciem tzw. Dajmonem, jedną duszą. 

Umieszczanie dziecięcych bohaterów w powieściach, jest bardzo częstym posunięciem w literaturze, równie często to właśnie na tych dzieciach spoczywa ciężar uratowania świata. Podobnie dzieje się chociażby w wspomnianych już wcześniej „Mrocznych Materiach” Philipa Pullmana czy też w serii przygód o „Oksie Pollock” Anne Plichoty i Cendrine’y Wolf. 

Książka pełna jest skrajnych emocji, od scen bardzo humorystycznych, do pełnych rozpaczy i zatracenia. To momentami bardzo mroczna i smutna historia, w której przez chwilę zdaje się nie być już nadziei na wyzwolenie. W wielu momentach pojawia się odczucie, że mali bohaterowie Hem i Zelika są dorosłymi i dojrzałymi ludźmi, a nie dwunastoletnimi dziećmi. Wiek zatraca się tutaj, przestaje być ważny, żeby za chwilę stać się najistotniejszym faktem. 

Opowieść, jednak się nie kończy, zaprasza czytelnika na dalszą wyprawę, jednak już z zupełnie innym Hemem i inną świadomością. To wojenna powieść, w której chociaż akcja nie ma w sobie zbyt wiele dynamizmu, to jednak niezwykle wciąga w ten momentami baśniowy świat run, potworów, magii i wielkich jaskiń. Z niecierpliwością czekam na kolejną część.

Grzegorz Śmiałek