Przed wyjazdem do Rzymu zależało mi na tym, żeby przygotować się jak najlepiej merytorycznie do odkrywania miasta. Chciałem atmosferę Wiecznego Miasta chłonąć z jak największą świadomością jego historii. Książka Roberta Hughesa wydała mi się idealnym środkiem do celu, więc bez wahania złożylem zamówienie w sklepie internetowym. Z wywieszonym językiem czekałem na nadejście przesyłki i po jej odebraniu z wielkim trudem brnąłem ku końcowi wówczas czytanej książki. Udało się. Na trzy tygodnie przed wylotem mogłem w końcu zabrać się za lekturę „Rzymu”.

Zaczyna się od Campo dei Fiori, obok Trastevere mojego ulubionego miejsca w Rzymie (jak się okazuje nie tylko mojego). Duch starego miasta przetrwał tam w stanie prawie nienaruszonym. Nie ma tłumu turystów ani natrętnych imigrantów sprzedających tandetę. Są za to wąskie uliczki, małe knajpki i odgłosy prawdziwego Rzymu. Trudno o dobitniejsze ukazanie czytelnikowi, że Wieczne Miasto to nie tylko zatłoczony plac św. Piotra czy via del Corso.

W dalszej części książki autor podąża wraz z biegiem historii. Od legendarnych początków miasta aż do czasów dzisiejszych. Skupia się w znacznej mierze na wielkich artystach i roli chrześcijaństwa, które nierozerwalnie łączą się z Rzymem. W swojej ocenie pozostaje obiektywny i trzeźwym okiem patrzy na początki Kościoła oraz poczynania Konstantyna, którego historiografia przewrotnie nazwała Wielkim. Przydomek ten znacznie lepiej pasowałby do Juliana, zwanego, jakby z pewnym wyrzutem, Apostatą. Był człowiekiem wykształconym, zdolnym administratorem i wodzem o filozoficznych inklinacjach. Jego imponujący dorobek i godną naśladowania postawę przekreślono z powodu wierności dawnym tradycjom i włożono w usta słowa, które rzekomo miał wypowiedzieć przed śmiercią i świdczące jakoby o jego uznaniu racji chrześcijan. Ortodoksyjnym chrześcijanom lektura może nie przypaść do gustu.

„Rzym” jest jedną z najciekawszych książek, jakie czytałem. Doskonale oddaje charakter Wiecznego Miasta wraz z jego ciemnymi i jasnymi stronami. Jest hołdem dla stolicy kultury europejskiej i moim zdaniem najpiękniejszej cywilizacji, jaka kiedykolwiek wyrosła na świecie – pogańskiego Rzymu. Na tym fundamencie spoczywa cała spuścizna Europy. Jedyne czego mi w pozycji zabrakło, to dokładniejszy opis niektórych ze starożytnych zabytków, bo akapit w przypadku Mauzoleum Augusta czy dwie strony w przypadku Panteonu to stanowczo za mało. Nie mniej jednak bardzo cenię sobie obecność „Rzymu” na mojej półce.

Przed wyjazdem do Rzymu zależało mi na tym, żeby przygotować się jak najlepiej merytorycznie do odkrywania miasta. Chciałem atmosferę Wiecznego Miasta chłonąć z jak największą świadomością jego historii. Książka Roberta Hughesa wydała mi się idealnym środkiem do celu, więc bez wahania złożylem zamówienie w sklepie internetowym. Z wywieszonym językiem czekałem na nadejście...