Audrey Hepburn to jedna z największych ikon kina, ale i popkultury. Kto nie zna wizerunku aktorki ubranej w czarną suknię i sznur pereł, w charakterystycznym koku na głowie, trzymającej w ręce długą cygaretkę? To jednak tak naprawdę nie Audrey, a Holly Golightly, bohaterka „Śniadania u Tiffany’ego”, które jak mało który film można dziś nazwać filmem kultowym. „Śniadanie…” wylansowało Audrey, uczyniło ze skromnej dziewczyny prawdziwą gwiazdę, której plakaty wiszą dziś w sypialniach nastolatek i kobiet na całym świecie. Teraz mają one, jak i wszyscy fani aktorki, możliwość zajrzenia za kulisy powstania jednego z najsłynniejszych filmów w historii.

Mało kto zdaje sobie pewnie sprawę, jak wiele trudności musieli pokonać twórcy „Śniadania…”, by doprowadzić do jego powstania. Powieść Trumana Capote, na podstawie której powstał, budziła kontrowersje, ale dla producentów, Marty Jurowa i Richarda Sheparda, była wymarzonym materiałem na film. Jej główna bohaterka, Holly Golightly, jest dziewczyną lekkich obyczajów, żyjącą z pieniędzy otrzymanych od mężczyzn, którym dotrzymuje towarzystwa. Już samo jej nazwisko przekazuje istotę jej egzystencji – Holly wędrowała (go) od mężczyzny do mężczyzny i z miejsca na miejsce, zgoła beztrosko (lightly). A przy tym była ekstrawagancka i niezależna. Jak by tego było mało, narratorem książki był gej – swoiste alter ego homoseksualnego Capote. Przenieść na ekran taką powieść, w czasach gdy na straży filmowej moralności stał ultrakonserwatywny organ zwany Production Code Administration (PCA), działający według osławionego Kodeksu Haysa, wydawało się rzeczą niemożliwą. Jak nakręcić film o seksie, nie pokazując seksu na ekranie? Udało się głównie dzięki zmianom w scenariusz oraz zaangażowaniu odpowiedniej aktorki do roli Holly. Scenarzysta George Axelrod zamienił twardo stąpającą po ziemi bohaterkę w zwariowaną marzycielkę, której urok całkowicie pozwalał zapomnieć, jakim zajęciem się para. Transformacja bezimiennego narratora w postać heteroseksualnego Paula pomogła przeistoczyć historię w zupełnie poprawną moralnie komedię romantyczną. Angaż do głównej roli nie bez powodu przypadł Hepburn. Aktorka kojarzona była z rolami słodkich, niewinnych dziewcząt – księżniczki Anny z „Rzymskich wakacji” i tytułowej „Sabriny”. Widzowie ją lubili, a kobiety chciały być takie jak ona czy raczej jej bohaterki – nowoczesne i niezależne. Hepburn nie była produktem, jak wiele gwiazd filmowych tamtych czasów, była autentyczna. Jednocześnie, nie uważano jej za aktorkę zmysłową, emanującą seksem, jak choćby Marilyn Monroe (za której angażem opowiadał się Capote). A Holly miała być właśnie zwykłą, przeciętnie wyglądającą dziewczyną, wywodzącą się z biednego domu, która miała być dowodem tego, że „urok i blask jest dostępny dla każdego”. Sama Audrey, której zależało na dobrym wizerunku, nie garnęła się do zagrania „dziwki”, jak miała powiedzieć. Zgodziła się, gdyż producenci przekonali ją, że film będzie się koncentrować nie na tym, że Holly jest prostytutką, lecz na tym, że udało jej się urzeczywistnić swoje marzenia. Ponadto, na prośbę aktorki, pewne wzmianki w scenariuszu dotyczące zachowania Holly zostały złagodzone.

Mając już właściwą aktorkę i mocno ocenzurowany scenariusz, ekipa zabrała się za produkcję filmu. „Śniadanie u Tiffany’ego” kręcone było na przestrzeni kilkudziesięciu dni między 2 października, a 11 listopada 1960 roku. Sam Wasson zabiera nas za kulisy najciekawszych scen i zdradza sekrety ich powstawania. W scenie otwierającej film, Holly podchodzi do witryny sklepu Tiffany jedząc drożdżówkę. Okazuje się, że prywatnie Audrey Hepburn nie cierpiała drożdżówek i bardzo nalegała, aby zamienić ją na lody w rożku. A czy wiedzieliście, że słynna suknia, w której widzimy Holly w tej scenie była tak obcisła, że aktorka nie byłaby w stanie wykonać w niej najmniejszego ruchu? W związku z tym, kiedy Holly odchodzi od wystawy ma już na sobie zupełnie inną suknię, bardziej „mobilną”, z rozcięciem z boku, dzięki któremu Audrey mogła się normalnie poruszać. Niewiarygodne jest też, że scena przyjęcia wydanego przez Holly w jej mieszkaniu, aby wypadła wiarygodnie została nakręcona w samym środku prawdziwej imprezy. Reżyser w ciągu siedmiu dni zużył ponad sto czterdzieści galonów herbaty i piwa imbirowego, sześćdziesiąt paczek papierosów, zakupił mnóstwo zimnych przekąsek, dipów i kanapek, a do tego wydał dwadzieścia tysięcy dolarów na pozostałe koszty produkcji, co czyni z trwającej trzynaście minut sceny, jedną z najdroższych scen zabawy towarzyskiej w historii kina. Podobnych ciekawostek jest w książce Wassona znacznie więcej. Opis stosunków panujących w ekipie (nie zawsze najlepszych), spory o obsadę, piosenkę „Moon River”, którą śpiewa Holly, stosunek Audrey do granej postaci, pomysł na kostiumy Holly i ocena filmu przez Trumana Capote to tylko część wątków, które jeszcze porusza. Autor uświadamia nam, że to, co oglądamy na ekranie to perfekcyjnie wypracowana iluzja, a jednocześnie nie odziera filmu z jego magii.

W swoich gawędziarskich w tonie i nie pozbawionych humoru rozważaniach, Wasson cofa się jednak znacznie dalej niż tylko do czasów powstawania filmu. Sięga aż do roku 1951 i początków wielkiej filmowej kariery Audrey Hepburn. Obserwujemy więc najpierw, jaką drogę musiała przebyć aktorka i pozostali twórcy „Śniadania…”, by trafić do pracy przy tym filmie. Ponadto autor w interesujący sposób portretuje Amerykę lat 50. i 60., przybliżając ówcześnie panujące obyczaje, sytuację kobiet i podejście do seksualności, a także obrazując zasady funkcjonowania Hollywoodu.

Pomysł, na który wpadł Sam Wasson okazał się zaiste genialny - zagłębić się w źródła dające obraz tego, jak wyglądała praca na planie filmu Blake’a Edwardsa i na ich podstawie odtworzyć proces jego powstawania. Praca nad książką musiała być długa i żmudna, ale efekt jest tego wart. Książka poparta jest cytatami z artykułów, biografii i innych źródeł, a jednak czyta się ją jak prawdziwą powieść. Powieść, która spodoba się przede wszystkim fanom „Śniadania u Tiffany’ego” i oczywiście Audrey Hepburn. To prawdziwy rarytas, który warto mieć na półce. A po lekturze ma się ochotę tylko na jedno - obejrzeć „Śniadanie…” po raz enty.

Malwina Sławińska

Wszystkie cytaty za: S. Wasson „Piąta Aleja, piąta rano”, przeł. A. Lipska – Nakoniecznik, Świat Książki, Warszawa 2012.