O jedenastej - powiada aktor - sztuka jest skończona. Polityka Józefa Becka
- Kategoria:
- publicystyka literacka, eseje
- Seria:
- Pisma wybrane Stanisława Cata-Mackiewicza
- Wydawnictwo:
- Universitas
- Data wydania:
- 2018-05-05
- Data 1. wyd. pol.:
- 2018-05-05
- Liczba stron:
- 344
- Czas czytania
- 5 godz. 44 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788324217113
- Tagi:
- polityka międzynarodowa publicystyka polska
Swoją książkę o polityce Becka zatytułowałem: O jedenastej – powiada aktor – sztuka jest skończona. Był to tytuł pretensjonalny, należało go raczej użyć na motto książki. Ale wyrażał myśl, że polityka musi odpowiadać możliwościom, które ma państwo, że polityka musi być skoordynowana z potencjałem państwa. To samo miał na myśli Bismarck, kiedy użył tych słów właśnie: O jedenastej – powiada aktor – sztuka jest skończona. To znaczy, że można i uprawiać politykę uniezależnioną od właściwych sił państwa, ale polityk stosujący tego rodzaju bluff i maskaradę musi wiedzieć, że się to skończy tak, jak się kończy gra każdego aktora. I dlatego pozwolę sobie przytoczyć zdania, którymi zakończyłem swoje emigracyjne studium nad polityką Józefa Becka: „Polityka zagraniczna jest wielką szachownicą, na której zamiast figur z kości słoniowej stoją w polach żywe narody. Pionki, laufry, konie, wieże; posuwane są nie przez dwóch graczy, lecz każdy pionek i każda wieża jest mniejszym lub większym, słabszym lub silniejszym narodem i poruszane są przez kierownika swej polityki zagranicznej. Pionek może być oddany przez gracza i z szachownicy zrzucony na sukno stolika do gry. Naród może być tak przez swego ministra pchnięty, że śmierć i pożar przebiegną nad jego miastami i wsiami, że niewola na długo stanie się jego udziałem. Na szachownicy polityki zagranicznej gra się bogactwem i nędzą, życiem i śmiercią milionów ludzi. Biada narodom, które się oddają w niezręczne lub nieumiejętne ręce”.
Stanisław Cat-Mackiewicz
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oceny
Książka na półkach
- 115
- 101
- 51
- 9
- 3
- 2
- 2
- 2
- 1
- 1
OPINIE i DYSKUSJE
Jak jest to wspomniane pod koniec książki, jest to pamflet. Książka na pewno jest interesująca, możemy przeczytać relację stworzoną ledwie po wybuchu wojny. Wszystkie tematy opisane w książce były jak najbardziej aktualne. Pewnym minusem jest wysoka stronniczość autora, nakreślona w posłowiu.
Jak jest to wspomniane pod koniec książki, jest to pamflet. Książka na pewno jest interesująca, możemy przeczytać relację stworzoną ledwie po wybuchu wojny. Wszystkie tematy opisane w książce były jak najbardziej aktualne. Pewnym minusem jest wysoka stronniczość autora, nakreślona w posłowiu.
Pokaż mimo toKsiążka trochę przywodzi na myśl A.J.P. Taylora i jego pojmowanie wielkiej polityki, przede wszystkim międzynarodowej. Podobieństwo to utwierdza mnie w przekonaniu, że tezy w niej zawarte zasługują na uwagę, choć – co paradoksalne – z powodu zręczności narracyjnej i erudycji autora niektórzy czytelnicy wydają się je lekceważyć, traktując go bardziej jako gawędziarza niż poważnego myśliciela. Tymczasem (choć bardziej może to widać w „Myśli w obcęgach”),Cat miał niewątpliwy zmysł obserwacji – do tego, co on zauważył na gorąco jako dziennikarz, historycy dochodzili potem latami na podstawie zawartości archiwów, do których on nie mógł mieć wtedy dostępu. Poniżej zamieszczam najistotniejsze moim zdaniem tezy autora wraz z krótkim komentarzem.
1. Beck był tylko uczniem Piłsudskiego, nieudolnym zaś zwłaszcza dla tego, że nie potrafił widzieć problemów w ich właściwych proporcjach.
2. Im bardziej Francja była pewna antyniemieckości Polski i jej wierności w sojuszniczych stosunkach, tym bardziej mogła ją lekceważyć i przehandlowywać za ustępstwa w rozmowach z Niemcami.
3. Sukcesem polskim było, że Piłsudski w 1933 r. zachęcał Francję do wywołania wojny prewencyjnej przeciwko Niemcom, po czym w 1934 r. podpisał z Niemcami układ o nieagresji. Podniosło to pozycję negocjacyjną Polski w polityce międzynarodowej.
4. Remilitaryzacja Niemiec w 1935 r. to wielka cezura – cios, po którym Polska już nie mogła się podnieść.
Moim zdaniem teza 4. radykalnie osłabia tezę 1. Polityka Becka nie przynosiła rezultatów po 1935 r. zapewne nie dlatego, że Piłsudski umarł, tylko ze względu na realną zmianę układu sił militarnych. Cat jakby zapomniał o tytule i motcie swojej własnej książki.
5. Poparcie ekspansji Włoch w Abisynii miało fatalne skutki propagandowe dla Polski, a żadnych plusów praktycznych.
6. Wielka Brytania słusznie prowadziła politykę ustępstw wobec Hitlera w 1938 r., chcąc wejść do wojny możliwie jak najpóźniej.
7. Mała Ententa koncentrowała się jedynie na obronie traktatu z Trianon, a nie całego ładu wersalskiego, co utrudniało Polsce nawiązanie z sojuszu z jej państwami.
8. Konferencja monachijska świadczyła o krótkowzroczności Becka, który chciał jedynie tupnąć nogą, żeby nie wydawało się, że o sprawach środkowoeuropejskich decyduje się bez niego.
9. Polityka równych odległości była nie do utrzymania na dłuższą metę.
Tutaj pojawia się z kolei pytanie, czy Niemcy po 1935 r. w ogóle rozważały na poważnie sojusz z Polską ZAMIAST Związku Sowieckiego, i czy tak nazwana przez Cata „licytacja” otwarta podobno przez Hitlera na jesieni 1938 nie była jedynie przez Niemcy pozorowana, aby wydać się bardziej atrakcyjnymi dla Związku.
Mając powyższe na uwadze, nie podzielam diagnozy wyrażonej w posłowiu przez Żerkę. To dobrze, że wskazał przykłady megalomanii i niekonsekwencji w przedwojennej twórczości Mackiewicza, ale moim zdaniem sam również nieco niesprawiedliwie go ocenił. Cat nie zaprzecza, a nawet kilkukrotnie w swojej książce podkreśla i przypomina, że czynniki takie jak:
1. wielość ośrodków decyzyjnych w polskim rządzie
2. bardzo antyniemieckie i bezkompromisowo niepodległościowe nastroje polskie
znacząco ograniczały politykę Becka. Żerko pisze tak, jakby odpowiedź na pytanie „czy Polska mogła uniknąć katastrofy w 1939 r.” była zasadniczą tezą „O jedenastej…” Cat dążył po prostu do oceny działań Becka w świetle możliwych do przewidzenia skutków jego decyzji.
Książka trochę przywodzi na myśl A.J.P. Taylora i jego pojmowanie wielkiej polityki, przede wszystkim międzynarodowej. Podobieństwo to utwierdza mnie w przekonaniu, że tezy w niej zawarte zasługują na uwagę, choć – co paradoksalne – z powodu zręczności narracyjnej i erudycji autora niektórzy czytelnicy wydają się je lekceważyć, traktując go bardziej jako gawędziarza niż...
więcej Pokaż mimo toKsiazka Cata-Mackiewicza to przyklad publicystyki najwyzszych lotow, dzis juz chyba nikt tak nie pisze. Pioro autora jest jak zwykle mocno zaostrzone i celne, styl wartki, zywy, pelen pasji, niemalze gawedziarski, okraszony blyskotliwymi anegdotami.
Autor za cel niniejszej pracy stawia sobie rozliczenie przedwojennego ministra spraw zagranicznych Jozefa Becka z calej jego dzialalnosci politycznej i dyplomatycznej, ktora jego zdaniem doprowadzila Polske na skraj katastrofy. Juz na wstepie Mackiewicz stawia kilka przewodnich tez, ukazujacych ministra Becka w niezbyt korzystnym swietle jako polityka, delikatnie rzecz ujmujac, niezbyt rozgarnietego, naiwnego, malego formatu, ktoremu wydawalo sie ze mocno trzyma w reku cugle polskiej polityki i pociaga za sznurki, kiedy tymczasem to on sam byl niczym pacynka, ktora kieruja inni. W oczach Cata Beck to przede wszystkim wojskowy, nie majacy zielonego pojecia o polityce, a przy tym czlowiek slabego charakteru i umyslu, ktory swymi dzialaniami doprowadza wrecz do wybuchu wojny. Stawia przy tym nieraz kontrowersyjne tezy, jak np. taka, ze gdyby Beck przyjal propozycje Hitlera i zgodzil sie na marsz polskich wojsk u boku Wehrmachtu na Zwiazek Radziecki, to wowczas Hitler nie napadlby na nas. Oczywiscie dzis takie twierdzenia wydaja sie juz mocno naciagane, ale reprezentuja punkt widzenia autora, ktory nie widzial nic zlego w pakcie z Hitlerem, wieksze zagrozenie dla Polski upatrujac w bolszewizmie. Odmowe Becka uwaza tym samym za jeden z jego najpowazniejszych bledow politycznych. Wedlug nieco przewrotnej logiki autora, führer nie mogac dogadac sie z Polska, dogaduje sie ze Zwiazkiem Radzieckim przeciw Polsce. A glownym winowajca tego zwrotu czyni oczywiscie Becka.
Widac wyraznie, jak wielka pogarda darzy Cat swojego bohatera. On go po prostu zwyczajnie nie lubi. Z tego tez wzgledu nalezy do tej pracy podchodzic z wielkim dystansem i ostroznoscia. Ktos, kto ma blade pojecie o historii moglby z latwoscia ulec przekonujacym skadinad wywodom i sile argumentacji zdolnego publicysty, ktory punkt po punkcie, z zelazna konsekwencja rozprawia sie z politycznym testamentem Jozefa Becka, przytacza kolejne porazki, bledy i potkniecia ministra, za przeciwwage jego rzekomej nieudolnosci stawiajac mu zawsze geniusz polityczny marszalka Pilsudskiego. W oczach Cata Beck jest jedynie miernym i niefortunnym kontynuatorem polityki marszalka, kierujacego sie zasada zachowania rownowagi miedzy Niemcami a Zwiazkiem Radzieckim. Pod piorem Mackiewicza fakty historyczne nabieraja odcienia bialo-czarnego. Wszystko, co osiagnal marszalek, Beck zaprzepaszcza i niszczy. Zawiera zle sojusze, nie wychodza mu gry dyplomatyczne, czyni sobie ze wszystkich panstw osciennych zagorzalych wrogow, a Hitlerowi daje sie zrobic jak dziecko i na koncu jeszcze wychodzi, ze dopomogl mu w rozbiorze Czechoslowacji. Wniosek nasuwa sie sam: Beck jest wszystkiemu winien i kropka! Jest to niestety opinia bardzo powierzchowna, uproszczona i w moim odczuciu wielce niesprawiedliwa.
Ksiazke polecam ze wzgledu na przepiekna polszczyzne, niepowtarzalny styl, niekoniecznie juz jednak jako zrodlo historyczne do poznania postaci Jozefa Becka. Autor nie ustrzegl sie przedstawienia subiektywnego i niestety w wielu miejscach krzywdzacego obrazu tej jakze tragicznej i mocno niedocenionej postaci
Ksiazka Cata-Mackiewicza to przyklad publicystyki najwyzszych lotow, dzis juz chyba nikt tak nie pisze. Pioro autora jest jak zwykle mocno zaostrzone i celne, styl wartki, zywy, pelen pasji, niemalze gawedziarski, okraszony blyskotliwymi anegdotami.
więcej Pokaż mimo toAutor za cel niniejszej pracy stawia sobie rozliczenie przedwojennego ministra spraw zagranicznych Jozefa Becka z calej jego...
Mackiewicz - mistrz pióra. Kolejna arcyciekawa książka autorstwa Cata. Jak zawsze czyta się wspaniale. Książka pisana w latach wojny, bardzo emocjonalna, czasami nieobiektywna, ale taki był Mackiewicz. Mówił to co mówił, pisał to co pisał i zawsze znalazł podparcie dla swoich twierdzeń. Tu jest nie inaczej, jednak czasami emocje biorą górę. Jak zwykle polecam bardzo mocno. Zresztą to wspaniała lekcja polityki międzynarodowej. Przyda się każdemu, szczególnie w dzisiejszych czasach.
Mackiewicz - mistrz pióra. Kolejna arcyciekawa książka autorstwa Cata. Jak zawsze czyta się wspaniale. Książka pisana w latach wojny, bardzo emocjonalna, czasami nieobiektywna, ale taki był Mackiewicz. Mówił to co mówił, pisał to co pisał i zawsze znalazł podparcie dla swoich twierdzeń. Tu jest nie inaczej, jednak czasami emocje biorą górę. Jak zwykle polecam bardzo mocno....
więcej Pokaż mimo toMomentami bardzo subiektywna, lecz mimo to warta przeczytania.
Momentami bardzo subiektywna, lecz mimo to warta przeczytania.
Pokaż mimo toKsiążka emocjonalna, jak sam autor. Wywołuje emocje i nuży chwilami. Dużo tutaj wielkiej erudycji, szeroko rozumianej geopolityki, przyczyn i skutków. Świetna książka, ale chwilami mocno subiektywna. Trochę chaotyczna. Kto zna Cata, ten rozumie. Uważam, że warto po nią sięgnąć jako uzupełnienie wiedzy ,ale nie źródło wiedzy. Warto, bo widzimi przedwojenną rzeczywistość szeroko otwartymi oczami bezpośredniego świadka współczesnych mu wydarzeń. Cat był jednak także aktywnym uczestnikiem życia politycznego przed 1940 rokiem. Więzień Berezy itd. Należy być więc ostrożnym w Jego ocenach postaci i zjawisk. Wreszcie Cat, to wybitny pisarz, ale i megaloman. Czytamy więc, doceniamy, ale porównujemy, szukamy i jesteśmy krytyczni wobec jego słowa. ;-)
Książka emocjonalna, jak sam autor. Wywołuje emocje i nuży chwilami. Dużo tutaj wielkiej erudycji, szeroko rozumianej geopolityki, przyczyn i skutków. Świetna książka, ale chwilami mocno subiektywna. Trochę chaotyczna. Kto zna Cata, ten rozumie. Uważam, że warto po nią sięgnąć jako uzupełnienie wiedzy ,ale nie źródło wiedzy. Warto, bo widzimi przedwojenną rzeczywistość...
więcej Pokaż mimo toJako że nie jestem zwolennikiem tragicznej w moim odczuciu polityki Józefa Becka, książkę oceniam bardzo wysoko. Styl Cata - jak zawsze - mistrzowski. Fajnie, że głos zabrał profesor Żerko. Polecam!
Jako że nie jestem zwolennikiem tragicznej w moim odczuciu polityki Józefa Becka, książkę oceniam bardzo wysoko. Styl Cata - jak zawsze - mistrzowski. Fajnie, że głos zabrał profesor Żerko. Polecam!
Pokaż mimo toNie napiszę czegoś absolutnie innowacyjnego, jeśli skonstatuję, że nasze położenie, a mianowicie Polski, nie jest na wskroś korzystne. Poprawiło się to wszakże po upadku ZSRR, nie mamy z dwóch stron potężnych sąsiadów, napierających z prawa i lewa, chociaż z jednej strony oddzielają nas państwa bałtyckie, Białoruś i Ukraina. Patrząc na mapę, położenie Polski względem międzywojnia uległo stosunkowej poprawie.
Zapoznałem się już wieloma pracami, w których zagadnienie polityki zagranicznej państwa w otoczeniu sąsiednich mocarstw podejmowane było w sposób szeroki. Wskutek tego zawsze pojawiała się ostatecznie konstatacja, iż Polski nie stać na stanie w rozkroku, dystansowania się od polityki swoich sąsiadów, wojowania równocześnie z nimi, zawsze to bowiem stanowi śmiertelne zagrożenie dla naszego bytu państwowego. Był, jest i będzie to w najbliższej na pewno przyszłości aksjomat naszej polityki, niezależnie od poglądów czy sporów, choćby między Piłsudskim czy Dmowski.
Polityka Becka doprowadziła do upadku państwa, sromotnej porażki, nie sposób zatem pozytywnie ocenić takiego ministra, choćbyśmy darzyli go sympatią.
Nie napiszę czegoś absolutnie innowacyjnego, jeśli skonstatuję, że nasze położenie, a mianowicie Polski, nie jest na wskroś korzystne. Poprawiło się to wszakże po upadku ZSRR, nie mamy z dwóch stron potężnych sąsiadów, napierających z prawa i lewa, chociaż z jednej strony oddzielają nas państwa bałtyckie, Białoruś i Ukraina. Patrząc na mapę, położenie Polski względem...
więcej Pokaż mimo toCzyta się fantastycznie, ale - jak słusznie zauważa w posłowiu Stanisław Żerko - autor przedstawia momentami bardzo uproszczony, zbyt jednostronny obraz Becka - bynajmniej niejedynego architekta polityki zagranicznej sanacyjnej Polski.
Czyta się fantastycznie, ale - jak słusznie zauważa w posłowiu Stanisław Żerko - autor przedstawia momentami bardzo uproszczony, zbyt jednostronny obraz Becka - bynajmniej niejedynego architekta polityki zagranicznej sanacyjnej Polski.
Pokaż mimo toJest to pierwsza praca Cata-Mackiewicza po którą sięgnąłem - wrażenia bardzo pozytywne i z całą pewnością sięgne po następne. Barwny i swobodny styl, ogromna wiedza historyczna, teksty okraszone mnóstwem ciekawych anegdot. Autor często (jak przystało na typowego gawędziarza) odbiega od tematu wędrując myślami do innych epok czy postaci historycznych, ale nie przeszkadza to w czytaniu książki, a wręcz jest jej atutem. W wielu miejscach Mackiewicz idzie "pod prąd" sprzeciwiając się utartym poglądom i opiniom lub wręcz je obalając, co dodaje książce osobliwego smaku. Nie unika też kontrowersyjnych, lecz często trafnych ocen dotyczących postaci czy wydarzeń historycznych.
Jest to pierwsza praca Cata-Mackiewicza po którą sięgnąłem - wrażenia bardzo pozytywne i z całą pewnością sięgne po następne. Barwny i swobodny styl, ogromna wiedza historyczna, teksty okraszone mnóstwem ciekawych anegdot. Autor często (jak przystało na typowego gawędziarza) odbiega od tematu wędrując myślami do innych epok czy postaci historycznych, ale nie przeszkadza to...
więcej Pokaż mimo to