Problematyka związków religii i nacjonalizmu, a œciœlej – roli i znaczenia religii w konfliktach etnicznych, staje się coraz bardziej popularna w badaniach z zakresu nauk społecznych, zwłaszcza socjologii, etnologii, politologii i studiów nad bezpieczeństwem. Z całš pewnoœciš swoistš modę na zgłębianie zwišzków występujšcych między religiš a agresjš w konfliktach etnicznych zainicjowały lub przynajmniej wzmocniły liczne ataki terrorystyczne w wykonaniu ekstremistów islamskich. Szerokim echem w œwiecie odbiły się główne tezy Samuela P. Huntingtona zawarte w jego publikacji z lat 90. ub. stulecia na temat „zderzenia cywilizacji”, zarysowujšce główne linie konfliktów na styku poszczególnych cywilizacji i religii. Niebagatelnš rolę w procesie przypisywania religiom odpowiedzialnoœci za inicjowanie lub wzmacnianie krwawych konfliktów etnicznych, odgrywajš media masowe poszukujšce na ogół łatwych, nieskomplikowanych odpowiedzi tłumaczšcych logikę toczšcych się konfliktów. Nietrudno zauważyć, że religia stała się głównym oskarżonym w nieustannie toczšcym się procesie o naruszanie pokoju i dobrobytu społeczeństw w różnych częœciach œwiata. Jednoczeœnie naukowcy zajmujšcy się konfliktami etnicznymi chętnie sięgajšcy do czynnika religijnego jako zmiennej niezależnej, wyjaœniajšcej logikę i dynamikę konfliktów etnicznych z ostatnich kilku dekad, bynajmniej nie sš jednomyœlni, jeœli chodzi o podkreœlanie znaczenia religii jako relewantnego czynnika konfliktotwórczego. Co więcej, coraz częœciej podkreœla się pokojowo twórczy aspekt religii (faith-based diplomacy).

Niniejsza monografia podejmuje temat religii prawosławnej jako zmiennej niezależnej w konflikcie etnicznym na pograniczu serbsko-kosowsko-macedońskim na obszarze dwóch gmin położonych w tzw. Dolinie Preszewa (Preszewo, Bujanowac) oraz nieco oddalonej od doliny – Miedwiedzi – gmin zamieszkanych przez licznš społecznoœć albańskš oraz przedstawicieli innych mniejszoœci narodowych i etnicznych. Celem przeprowadzonych przez politologów i socjologów badań było zbadanie czy, a jeœli tak, to w jakim stopniu religia prawosławna sprzyja powstawaniu, wzmacnianiu – lub odwrotnie – zażegnywaniu względnie uœmierzaniu konfliktu etnicznego.
Monografia jest doœć obszerna, gdyż uznano, że omówieniu wyników badań terenowych warto przydać pewien kontekst, umożliwiajšcy lepsze zrozumienie specyfiki relacji występujšcych między religiš a nacjonalizmem w ujęciu teoretycznym oraz w odniesieniu do regionu Bałkanów i całej Europy Œrodkowo-Wschodniej. Co więcej, autorzy zdecydowali się także na analizę roli Serbskiej Cerkwi Prawosławnej w procesie kreowania i odtwarzania serbskiej tożsamoœci narodowej, ale także roli, jakš odgrywa ona we współczesnej polityce serbskiej, zarówno wewnętrznej, jak i międzynarodowej.