To zupełnie inna kategoria niż poprzednia książka Charlesa C.Manna -- chociaż początek zwiastował katastrofę, gdyż autor zaczął snuć opowieść o samolocie ponadczasowym i dość szybko potrafił zgubić czytelnika względem jakich punktów w czasie odlicza dane zdarzenia. Na szczęście to tylko początek, bo danie główne jest absolutnie rewelacyjne.

To nie jest bowiem stricte książka historyczna, "historyczność" ma tu zaledwie dwa aspekty -- początek panoramy sięga w czasy przeszłe i okres testu wynosi kilkaset lat. A jakie to testy? Przeróżne -- kulturowe, polityczne, ekonomiczne, biologiczne, ekologiczne. Jesteśmy ciekawi, jakie skutki przynosi masowa wycinka drzew? To już było, wystarczy przeczytać. Chcemy się dowiedzieć jakie skutki przynosi walka np. z hazardem? To też już było, więc także wystarczy przeczytać.

Rdzeń książki jest napisany niezwykle barwnie, miejscami nawet z przekąsem, więc całość czyta się lekko, a że okresy danej opowieści są długie łatwo połączyć przyczynę ze skutkiem. W odróżnieniu od poprzedniej książki, tutaj dostajemy wielowymiarowy, ekologiczno-polityczno-ekonomiczny dynamit, który potrafi oszołomić.

A to dlatego, że właśnie w świetle historii, więc całych generacji ludzi, trudniących się rolnictwem, uwijającym się przy handlu, jakże śmieszne są działania przeróżnych jednostkowych person wyniesionych do władzy, które uszcześliwiają społeczeństwo jeszcze jednym zakazem, jeszcze jednym ciężarem, jeszcze jedną regulacją. I mówię tu zarówno i o naszym bieżącym, lokalnym grajdole, jak i rzeczach minionych, jak np. zakazach osiedleń w centrum miasta dla Chińczyków "bo fryzjerzy protestują". Doprawdy można nabrać obrzydzenia do tzw. współczesnych czasów, bo poza zmianą dekoracji nie zmienia się kompletnie nic -- historia nas uczy, że niczego nas nie uczy. Niestety.

Autor porusza zbyt wiele aspektów, żeby je tutaj detalicznie zrecenzować, ale w moim przypadku każdy z nich był interesujący, nawet jeśli jestem daleko od danej dziedziny jak np. medycyny -- rozwój chorób zafascynował mnie jak najlepszy thriller, a opis wnikania pasożytów do rosnącego ziemniaka przywodzi na myśli ni mniej ni więcej, tylko kultowego Aliena. Czapki z głów!

Przedostatni rozdział (kwestie migracyjne) utracił tempo całości, ostatni to jak rozumiem usilna chęć spięcia całości jakąś ładną klamrą -- próba wyszła niemrawo i jest ewidentnie przyszywana, zwłaszcza, że autor przeoczył dwie kwestie globalizacji, brak umiaru i brak synchronizacji (który występuje i na poziomie lokalnym, słynny przykład ze wspólną łąką i wypasem owiec).

O ile poprzednia książka była fatalnie wydana (zdjęcia robione/reprodukowane prodiżem) to w tej zdjęcia są bez zarzutu, chociaż kilka z nich jest mało czytelnych, bo reprodukcje są czarno-białe. Najgorzej pod tym względem dostało się mapom.

Werdykt? Oczywiście możliwy jest tylko jeden -- uważam, że książka powinna być zakazana. Nieostrożny czytelnik nabierze dystansu do bieżących wydarzeń, trzeźwo spojrzy na religię i hierarchię kościelną, dostrzeże prawdziwe sedno w kolejnym etapie uszczęśliwienia ludzkości i nie da się zaskoczyć efektami ingerencji w przyrodę. Podatnikowi to zupełnie niepotrzebne i należy go przed tym uchronić.

To zupełnie inna kategoria niż poprzednia książka Charlesa C.Manna -- chociaż początek zwiastował katastrofę, gdyż autor zaczął snuć opowieść o samolocie ponadczasowym i dość szybko potrafił zgubić czytelnika względem jakich punktów w czasie odlicza dane zdarzenia. Na szczęście to tylko początek, bo danie główne jest absolutnie rewelacyjne.

To nie jest bowiem stricte...