Bardzo ciekawa korespondencja trójki pisarzy. Jest ona dobrym kompasem dla tych, co nie mają co czytać. Pojawia się w niej wiele inne innych tytułów czy autorów.

Bardzo ciekawa korespondencja trójki pisarzy. Jest ona dobrym kompasem dla tych, co nie mają co czytać. Pojawia się w niej wiele inne innych tytułów czy autorów.

Artur Międzyrzecki w 1970 roku pisał do swojego przyjaciela Czesława Miłosza: „W dzień, kiedy hinduscy astrologowie zapowiadali koniec świata, powiedział mi taksówkarz warszawski, co następuje: — Panie, lipa. Końca świata nie będzie — tak będziemy się męczyć”. Wtedy to z kraju, w którym koniec świata był widziany jako zbawczy kres mąk, do Stanów Zjednoczonych przyjechał Międzyrzecki objęty zakazem druku w Polsce za potępienie zdjęcia z afisza Dziadów. Zrzekłszy się wiceprezesury Związku Literatów Polskich, musiał opuścić kraj. Wybrał Stany Zjednoczone i tym samym znalazł się w środku huraganu rozterek patrioty, literata, i ojca rodziny na emigracji za oceanem.
W ubiegłym roku do rąk czytelników trafiły korespondencje: Miłosz–Iwaszkiewicz, Miłosz–Herbert, Miłosz–Jeleński. W każdym z tych zestawów ujawniał się inny wizerunek autora Zniewolonego umysłu: powściągliwy i rzeczowy, wręcz uczniowski, w rozmowach z Jarosławem Iwaszkiewiczem; rozemocjonowany i adorujący w listach do Zbigniewa Herberta; czy obnażający zakamarki duszy przed profesorem Konstantym A. Jeleńskim. Tym razem to on staje się mentorem i poniekąd opiekunem dla Międzyrzeckiego, stawiającego pierwsze kroki w Ameryce. Ten ekscentryczny poeta, tłumacz, nauczyciel akademicki, publicysta i — jak pisze o nim jego żona, Julia Hartwig — gaduła, zalewa Miłosza stosami listów, w których pisze o... wszystkim.
Początkowo Międzyrzecki przybywa do Iowa na Internationat Writing Programm pełen obaw, tak jakby sam jeszcze nie wierzył, że zdecydował się z własnej woli opuścić żonę, córkę i Polskę w poszukiwaniu pracy i miejsca na świecie dla swojej nieugiętej opinii. Przyjaciel wielu, miłośnik rozmów przy kominku i whisky, aktywny uczestnik warszawskiego życia towarzyskiego, nagle zostaje skazany sam na siebie i swoich nowych amerykańskich znajomych, którzy w niczym nie przypominają prujących pod wiatr w dziurawych łódkach polskich inteligentów. Ogromna tęsknota za rodziną oraz oczekiwanie i niepewność ich przyjazdu zdominowała pierwszą serię listów. Miłosz, do którego Międzyrzecki zaraz po przyjeździe zwrócił się o wsparcie słowem i protekcję, dzielnie podtrzymywał go na duchu i razem z nim odetchnął, gdy w końcu Julii Hartwig i Danieli (córce Międzyrzeckich) udało się otrzymać paszport i dotrzeć do Stanów. Napisał wtedy:
Bardzo mnie przyjazd Twojej rodziny ucieszył i teraz mogę powiedzieć, co myślałem: że pobyt w Iowa to sezon w piekle.[...] Cała impreza Iowa, między nami, jest skażona przez obecność tej wschodnioeuropejskiej chandry, od której nieszczęśnik przyjeżdżający stamtąd nie może się wyzwolić.
Istotnie tak było. Emigranci z Europy Wschodniej szukali się nawzajem złaknieni kontaktu, porównywania doświadczeń, wymiany informacji. Miłosz przebywający w Stanach od roku 1960, zdążył już dawno zaspokoić ten głód. Międzyrzecki coraz bardziej wpadał w obsesję bycia na bieżąco z wydarzeniami z kraju. Niecierpliwie czekał na świeże listy i zawarte w nich nowinki, także towarzyskie, uważnie śledził paryską „Kulturę” i podsyłaną mu krajową prasę. Zdawał Miłoszowi relację nawet z faktów, o których ten wiedział równie dobrze. Wiele listów do przyjaciela niszczył, bo reflektował się, że wylewa w nich żale, filozofuje lub popada w grafomanię. Rozmówca nie miał mu tego za złe, ale odpowiadał nie często i choć serdecznie, to dość zwięźle i pobłażliwie. Wydaje się, że Międzyrzecki nie miał mu tego za złe, bo i tak to on był „bohaterem” ich wspólnych korespondencji. On i jego zwątpienia, tęsknoty, niepewność jutra i „wściekłość” na rzeczywistość, przez którą chudł. Przemawiała przez niego sprowadzona niemal do poziomu instynktu potrzeba omawiania sytuacji polskiej inteligencji i zmian jej dotyczących, jakie zachodziły w Polsce. Początek lat siedemdziesiątych to był czas, gdy do władzy doszedł Edward Gierek i chwilowa odwilż wlała w wiele serc nadzieję na zmiany. Międzyrzecki zdawał się czekać na wieści z kciukami wciśniętymi w pięści i w napięciu godnym filmów Hitchcocka, Miłosz komentował jego doniesienia i tylko od czasu do czasu wchodził w polemikę. Tak było m. in. w wypadku antypatii do Brylla czy w sprawie z Herbertem, wielkim przyjacielem Miłosza, z którym to przyjaźń umarła w okolicznościach tragicznych i niespodziewanych. Poeta o ojcu pana Cogito, który nota bene po powrocie do kraju zamieszkał wraz z żoną w warszawskim mieszkaniu Międzyrzeckich, pisał:[...]

Po więcej zapraszam na stronę: http://pracowniadobregoslowa.blogspot.com/

Artur Międzyrzecki w 1970 roku pisał do swojego przyjaciela Czesława Miłosza: „W dzień, kiedy hinduscy astrologowie zapowiadali koniec świata, powiedział mi taksówkarz warszawski, co następuje: — Panie, lipa. Końca świata nie będzie — tak będziemy się męczyć”. Wtedy to z kraju, w którym koniec świata był widziany jako zbawczy kres mąk, do Stanów Zjednoczonych przyjechał...

Od kilku dni, gdy czytałem "korespondencję", byłem w stanie "błogo uszczęśliwionym". Czy może być inna reakcja czytelnika gdy przenosi się nagle z codziennego bełkotu gazetowo-telewizyjnego na język polski którym to dzisiaj już nieczęsto się posługujemy. Znakomita lektura o historii, tęsknocie i miłości do książek.

Od kilku dni, gdy czytałem "korespondencję", byłem w stanie "błogo uszczęśliwionym". Czy może być inna reakcja czytelnika gdy przenosi się nagle z codziennego bełkotu gazetowo-telewizyjnego na język polski którym to dzisiaj już nieczęsto się posługujemy. Znakomita lektura o historii, tęsknocie i miłości do książek.