Szara, smutna rzeczywistość. Górny Śląsk pokryty ponurą sadzą. Niewesołe miasteczka różnych zakątków Polski. Nuży nas wręcz czytanie o tych widokach, o kościołach w Austrii, o zabytkach i ciekawych miejscach Berlina, o ruinach… Wszystko to jest nam w pewnym stopniu już znane, wszystko to było opisane, sfotografowane, odwiedzone… Nic nas w tym nie porywa, nie interesuje; daje jedynie poczucie, że uciec by człowiek chciał…

Taka jest pierwsza część najnowszej książki Wojciecha Kuczoka. Jest to jedynie wstęp, pretekst do ucieczki. Autor ucieka, opuszcza znany i zaludniony świat. Dociera głębiej, w nieznane, w miejsca, w których często nie postała jeszcze ludzka stopa, w miejsca znajdujące się poza naszą szarą rzeczywistością, w miejsca poza światłem.

Po powrocie z jednej z wypraw syn pyta gdzie byli. Za pomocą technologii, za pomogą Google Earth, ojciec stara się odpowiedzieć na pytanie. Wtedy właśnie nasz podróżnik-autor uświadamia sobie, że miejsca, do których chodzi są poza wszelkim zasięgiem. Nie są opisane, nie są sfotografowane, nie można do nich dotrzeć inaczej, niż na własnych nogach. To prawdopodobnie jedyne jeszcze takie miejsca na świecie – te pod ziemią. „Globalna wioska nam się zacieśnia, - pisze Kuczok – wszystkie peryferia już poznaliśmy, nawet jeśli pozostały niezdobyte szczyty, wiemy z fotografii, jak wyglądają, a w ostateczności możemy na nie napluć ze śmigłowców. Tylko pod ziemią kryją się wciąż setki kilometrów terra incognita.”

Jednocześnie właśnie te miejsca stają się oazą spokoju, prawdziwą ucieczką od świata. „To jaskinie dają mi jedyny w swoim rodzaju komfort regularnego znikania z powierzchni ziemi. Nic tak nie leczy z depresji.” Pod powierzchnią czas stoi w miejscu. Nie ma tam ludzkiego zabiegania, niepokoju i problemów. Jaskinie stoją niezmienne od wieków. Są dziewicze, trwałe. To zupełne przeciwieństwo naszego powierzchniowego świata, naszej hałaśliwej i niespokojnej rzeczywistości. „Bo w Tych Miejscach – wyznaje nasz grotołaz – słyszy się tylko ciszę, rytmicznie wspomaganą kapaniem wody, prawie bezgłośnym łopotem skrzydeł nietoperza i biciem własnego serca. W takiej samotności język jest niepotrzebny; pod ziemią otacza mnie kamienny świat milczenia o setki tysięcy lat starszy od pierwszego Słowa.”

Najnowsza książka Wojciecha Kuczoka miała być odpowiedzią na pytanie, co autor robi, kiedy nie może się skupić na pisaniu, a rzeczywistość mu ciąży. Spojrzenie na świat jego oczami, a przede wszystkim spojrzenie pod powierzchnię oczami wprawionego i uznanego grotołaza, jest cenne. Muszę jednak przyznać, że ta krótka książeczka nie wzbudziła we mnie oczekiwanego zachwytu. Po lekturze „Spiskich” czułam się zarażona. Coś we mnie rwało się do spacerów po Tatrach, do wspinaczki, do zdobywania szczytów (pomimo lęku wysokości i nie najznakomitszej kondycji fizycznej). Tego samego oczekiwałam po kolejnej lekturze Kuczoka. I być może to tylko fakt, że wkraczanie do jaskiń jest tak naprawdę mi obce. Być może pasja jest zbyt nieznana, by ucieleśnić się. Czegoś mi jednak w opisach brakowało. Kuczok wydaje się sam tłumaczyć swoją pasję. Nie tylko nie zaraża, ale uwydatnia również wszelkie swoje strachy, obawy i problemy, które raczej nie zachęcają do wkroczenia pod powierzchnię ziemi. Tym bardziej jednak dla tych, którzy wiedzą, że nie wkroczą do grotołazowego świata, polecam tę lekturę, która daje nam zupełnie inny ogląd na świat – ten nam znany i ten poza światłem, jeszcze w dużej mierze nieodkryty.