Dlaczego jedna z największych firm technologicznych w USA jest jednocześnie jedną z niewielu, świetnie prosperujących mimo obecnego kryzysu? Dlaczego produkty nadgryzionego jabłka, tak niepasujące do ogólnie przyjętych szablonów, osiągają tak ogromną sprzedaż i popularność, stając się gadżetami wręcz kultowymi? Czy te pytania (i ewentualne na nie odpowiedzi) pozostaną aktualne w obliczu zmiany na stanowisku szefa tej firmy?

Steve Jobs blisko rok temu zostawił losy swojej firmy w rękach Tima Cooka. Początkowo, spekulanci twierdzili, iż były szef zostawił nowemu szczegółowy plan jak ma kierować firmą. Jak długi okres działalności miałby on opisywać? Kilka miesięcy, rok czy 5 lat? Obecnie, można już zauważyć, że jeśli taki zestaw instrukcji by istniał, to był albo bardzo ogólny, albo krótkoterminowy. Apple idzie własną, dynamicznie wytyczaną drogą, momentami sprzeczną lub odbiegającą od wizji firmy prezentowanej przez Jobsa. Można więc śmiało wysnuć tezę, że istnienie firmy nie opierało się jedynie na osobie jej założyciela. Tyle, że jeśli nie na Jobsie, to na czym? Na przejrzystej filozofii, ograniczonej ale klarownej gamie produktów, a może na niebyt zhierarchizowanej strukturze i indywidualnej odpowiedzialności pracowników?

Adam Lashinsky próbuje odkryć najpilniej strzeżone sekrety firmy z jabłkiem w logo, rozpoczynającej działalność w epoce post-jobsowej. Dziwi go – jak i wielu prezesów szanowanych firm – jakim cudem Apple tak dobrze prosperuje, mimo kryzysu finansowego, mimo małego portfolio produktów, i mimo mocno odmiennego sposobu zarządzania działalnością. Jest to o tyle ciekawe, że w Cupertino nie tyle nie korzysta się z wiedzy wbijanej adeptom na studiach MBA, co raczej stosuje się praktyki całkowicie przeczące ogólnie przyjętym zasadom prowadzenia dużego biznesu. Autor książki na potrzeby swojej publikacji przeprowadził dziesiątki rozmów z byłymi pracownikami firmy, kontrahentami czy ludźmi z otoczenia Apple’a. Głównie dlatego, że z wywiadów z Stevem Jobsem i Timem Cookiem nie wyniósł żadnych satysfakcjonujących informacji.

Czy jednak pozostałe rozmowy pozwoliły mu odkryć sekrety funkcjonowania tej tajemniczej firmy? Osobiście, jestem rozczarowany. Czytelnik ma do czynienia praktycznie z informacjami dostępnymi już w publikacjach Waltera Isaacsona, Carmine Gallo czy Leandra Kahney. Co prawda przedstawione zostały w innym kontekście i ewidentnie służą ujawnieniu planu, wg którego firma działa nawet po śmierci Jobsa, jednak dla osoby zaznajomionej z książkami ww. autorów wtórność informacji może okazać się trudna do przetrawienia. Analogicznie ma się sprawa z tytułowymi „sekretami”, którym poświęcone są ostatnie rozdziały książki. Czytelnik ma do czynienia z ‘sekrecikami’ znanymi już od dłuższego czasu, w większości za sprawą biografii Jobsa, mniej dzięki materiałom prasowym i źródłom internetowym. W kwestii większych tajemnic, mamy do czynienia raczej ze spekulacjami niż pewnymi odkryciami. Jest to tym bardziej widoczne dla czytelnika wydania polskojęzycznego, gdyż niektóre informacje ewidentnie mijają się z faktami z niedawnej premiery iPhone’a 5.

Czy w tym wypadku, książką warto się w ogóle interesować? Tak, przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, tym razem czytelnik widzi Apple nie przez pryzmat postaci Jobsa, po drugie, jest okazja poznać bliżej Tima Cooka, który mimo braku przynajmniej ‘odpowiedniej aparycji’ jest osobą wartą zainteresowania przy obecnej sytuacji Apple. Mimo, że dla weteranów książek o Jobsie i Apple publikacja pana Lashinsky’ego może być wtórna, dla nowych adeptów applemanii będzie wiedzą o firmie z Cupertino w pigułce.

Robert Fryga