Cykl fantasy o tajemniczej i fascynującej krainie Xanth autorstwa Piersa Anthony'ego, z pewnością znany jest części polskich czytelników, za sprawą wydawanych w Polsce w latach 90. tomów. Seria nigdy nie zyskała wielkiego grona wielbicieli w naszym kraju, co mogło być spowodowane różnymi warunkami - specyficznym stylem autora, do którego trzeba się przyzwyczaić, średnio zachęcającą szatą graficzną, takim sobie przekładem itp. itd. Niedawno jednak dano Xanthowi drugą szansę - wydawnictwo Nasza Księgarnia rozpoczęło wydawanie serii w nowej formie - w zupełnie odmienionej szacie graficznej, w nowym tłumaczeniu, oraz - co jest dla Xanthu nowością zupełną - także w formacie audio. Poniższy tekst poświęcony jest właśnie dźwiękowemu wydaniu pierwszego tomu serii Xanth - „Zaklęcie dla Cameleon”.

Xanth to specyficzna kraina, umiejscowiona w bliżej nieokreślonych rejonach naszego świata, znacznie różniąca się od znanego nam otoczenia - Xanthem rządzi magia, która występuje w każdej istocie i każdym zjawisku, a człowiek, który zdaje się jej nie posiadać, musi zostać z Xanthu wydalony. Taki los przypada właśnie głównemu bohaterowi „Zaklęcia dla Cameleon” - Binkowi - który nie jest w stanie popisać się magicznym talentem, nawet tak banalnym, jak wyczarowanie kropki na ścianie. W związku z tym zostaje zmuszony do opuszczenia krainy, jednak za wszelką cenę próbuje do tego nie dopuścić. Podczas swej przygody poznaje niezwykłą dziewczynę - tytułową Cameleon - z którą będzie musiał podzielić los i wspólnie zapobiec wpadnięciu Xanthu w łapy złego czarodzieja.

Fabuła powieści, choć początkowo specjalnie nie zachwyca, jest całkiem spójna i wraz z rozwojem akcji okazuje się nawet ciekawa. Xanth jest krainą pełną osobliwości, w której zjawiska wspaniałe i zachwycające mieszają się z tymi budzącymi grozę i obrzydzenie, w dość równych proporcjach. Główny bohater jest sympatyczny, wręcz do bólu poprawny etycznie, a pozostali też zostali zarysowani całkiem sprawnie. Z technicznego punktu widzenia, „Zaklęcie dla Cameleon” jest więc dobrą powieścią fantasy. Mogłaby być nawet świetna, gdyby nie specyficzny, niekiedy trudny do przyswojenia styl autora. Trudno go jednoznacznie określić, czasem wydaje się zbyt banalny, a niekiedy przesadnie dorosły, jakby autor nie potrafił osiągnąć właściwego balansu, przez co trudno ocenić target powieści - z jednej strony bowiem czasem wydaje się ona tekstem pisanym dla młodszych czytelników, a z drugiej, poruszane niekiedy kwestie średnio nadają się dla odbiorców poniżej pewnego wieku. Można się do tego przyzwyczaić i czerpać przyjemność z lektury, próbując samemu osiągnąć swoistą równowagę w sposobie odbioru, ale niektórym może to zająć dłuższą chwilę. Mam wrażenie, że gdybym trafił na tę książkę w wersji papierowej, to pewnie przebrnięcie przez niektóre fragmenty mogłoby przysporzyć mi pewnych trudności. Szczęśliwie, miałem przyjemność słuchać audiobooka, w której to formie „Zaklęcie dla Cameleon” znacznie zyskuje na atrakcyjności.

Rolę lektora wydawnictwo przekazało Waldemarowi Barwińskiemu, aktorowi z grona tych, którzy raczej rzadko pojawiają się na ekranie, ale kiedy już coś robią, to pozostawiają bardzo dobre wrażenie. Pan Barwiński występuje na deskach teatru, a w telewizji częściej możemy go usłyszeć, niż zobaczyć. Głos ma przyjemny, trochę twardy, ale niezwykle sprawnie się nim posługuje, dzięki czemu idealnie pasuje na lektora powieści fantasy. „Zaklęcia dla Cameleon” w jego interpretacji słucha się przyjemnie i bez chwili nudy, a to za sprawą żywego tempa czytania, umiejętnego dostosowania głośności mowy do rodzaju akcji i szerokiej gamy barw głosów jakie potrafi z siebie wydobyć, umożliwiając identyfikację mówiącego bohatera po samym sposobie wypowiadania się.
Audiobook wydano w formie jednej płyty CD z MP3, opatrzono sympatyczną grafiką i umieszczono w plastikowym pudełku, które niestety nie zniosło trudów podróży z dostawcą usług pocztowych. Co ciekawe, na płycie znajduje się też aplikacja, której możemy użyć do odtwarzania audiobooka na komputerze - niby drobna rzecz, a jednak cieszy fakt, że wydawnictwo dba nawet o użytkowników niekompatybilnych z komputerem - wystarczy włożyć płytę do napędu, a odtwarzacz uruchomi się sam.

Dobrą robotę wykonał też tłumacz - Paweł Kruk - który przełożył tę książkę w możliwie najbardziej przystępny sposób, co ułatwia jej przyswajanie. Używany język jest zrozumiały, zdania poprawnie konstruowane, przystępne i pomysłowe jest też tłumaczenie nazw własnych - np. fantazyjnych gatunków roślin i zwierząt występujących w Xancie. Naprawdę dobra robota.

„Zaklęcie dla Cameleon” to całkiem niezła powieść fantasy, której autor miał interesujący pomysł i zrealizował go w miarę przyzwoicie. Nie każdy będzie nią zachwycony, tak jak i ja nie czuję się specjalnie bogatszy o nowe wrażenia, nie mniej nie mogę też powiedzieć, że zmarnowałem na nią czas. Samą opowieść, w skali szkolnej, oceniłbym na słabą czwórkę, jednak solidność pracy wydawniczej włożonej w audiobooka, z czystym sumieniem oceniam na bardzo dobry z plusem. Uśredniając, Xanth 1 w audiobooku otrzymuje ode mnie czwórkę z plusem i zasługuje na polecenie. Zajdźcie więc do Xanthu w wolnej chwili, najlepiej dając odpocząć zmęczonemu wzrokowi, zdając się na przyjemny, dźwięczny głos Waldemara Barwińskiego.

Paweł Kukliński