Jestem wielbicielką twórczości sióstr Bronte – kocham ,,Wichrowe Wzgórza”, bardzo cenię też ,,Dziwne losy Jane Eyre” i ,,Shirley”, bardzo lubię też ekranizacje tych powieści. Zachwycona pisarstwem Charlotte i Emily, postanowiłam poznać trzecią z sióstr, najmniej znaną w Polsce Anne. ,,Agnes Grey” objętościowo nie dorównuje innym książkom tego słynnego rodzeństwa, natomiast tematycznie jest zbliżona chociażby do ,,Dziwnych losów Jane Eyre” – jest to znowu opowieść o niezbyt zamożnej kobiecie, która w dziewiętnastowiecznej Anglii walczy o swoją niezależność i po cichu pragnie miłości.

Agnes Grey jest córką ubogiego pastora i kobiety z dobrego domu. Dziewczyna wychowała się odcięta od świata i ludzi, a rodzice próbowali chronić ją przed wszelkim złem i cierpieniem. Marząc o niezależności i chcąc pomóc finansowo rodzinie, Agnes postanawia zostać guwernantką. Wierzy, że będzie umiała dobrze poprowadzić swoich podopiecznych i zaprzyjaźnić się z nimi. Jednak życie okazuje się dalekie od jej wyobrażeń, a pracodawcy Agnes nie będą przypominać ciepłych, idealnych rodzin jakie oczekiwała spotkać młoda nauczycielka.

Jak zwykle w przypadku tego typu literatury oczarował mnie kunsztowny, piękny styl oraz przedstawienie społeczności. Anne Bronte tworzy postać kobiety wrażliwej, niewinnej i pełnej szlachetnych uczuć, która wychowana w kochającej, zgodnej rodzinie jest przekonana, że wszędzie zazna takiego ciepła jakie otaczało ją przy rodzicach i starszej siostrze. Jednak zamożna szlachta wśród której zaczyna się później obracać Agnes nie dorównuje wyobrażeniom bohaterki – to ludzie próżni i przekonani, że z racji urodzenia więcej im wolno, a ich dzieci są rozpieszczone i zuchwałe. Rodzice podopiecznych Agnes pozwalają swoim potomkom na wiele i w żaden sposób ich nie każą, ale nie okazują im też prawdziwej miłości i nie poświęcają uwagi. W społeczności do której trafia bohaterka liczy się pieniądz i koneksje, natomiast zdolności i charakter człowieka już niekoniecznie. Na tym tle wyróżnia się młody wikary pan Weston, który w swojej posłudze kieruje się dobrem parafian, zwłaszcza tych ubogich, a nie chęcią odniesienia korzyści. Natomiast główna bohaterka konsekwentnie stara się zachować czyste serce i skupić na rozwoju swojego umysłu i charakteru, mimo kłód rzucanych jej pod nogi oraz własnej małej pewności siebie.

Mimo niezaprzeczalnych zalet tej powieści, ,,Agnes Grey” brakuje tego czegoś, co miały książki Charlotte i Emily. Nie chodzi tu tylko o wątek miłosny, który jest prosty i mało rozbudowany, ale chociażby o samą główną bohaterką – teoretycznie niezależną i samodzielną, ale jednak mimo ciężkich przeżyć cały czas pozostającą naiwną i postrzegającą świat w bardzo prosty sposób. Agnes brakuje skłonności do refleksji Caroline i Shirley, ogromnego poczucia godności osobistej Jane czy nawet dzikości, która dodawała tajemnicy Katarzynie Erneshaw. Jest to bohaterka w moim odczuciu zbyt prosta i blada. Irytował mnie też moralizatorski wydźwięk powieści – w powieściach Charlotte Bronte również było wiele odniesień do Boga i wyraźnie zaznaczony morał, ale w przypadku ,,Agnes Grey” było to na siłę wzniosłe i patetyczne, nawet w sytuacjach, którego nie wymagały takiego sposobu opisywania. Związane jest z tym też przedstawienie świata – mimo, że doceniam opisy społeczeństwa, to jednak cały czas gryzło mnie to, że Agnes i jej uboga rodzina są przedstawiani jako ci mądrzy, szlachetni i zdolni do wielkich uczuć, natomiast osoby zamożne z miejsca były postrzegane jako próżne, głupie i zepsute, do tego ich wady nie były traktowane jako ludzkie słabości wynikające z wychowania, a jako coś, co czyniło z tych bohaterów czyste zło. W żadnej innej powieści sióstr nie było tak wyraźnie zaznaczonego podziału na to, co dobre i to co złe. Przez to moralizowanie powieść wydaje się mniej uniwersalna niż ,,Dziwne losy Jane Eyre”, w których bohaterce wiele współczesnych kobiet nadal odnajduje siebie, czy ,,Wichrowe Wzgórza”, które opowiadają o cierpieniu, nienawiści, miłości, zemście czy dyskryminacji, które dotyczą nas wszystkich.

,,Agnes Grey” jest teoretycznie dobrą powieścią, ale niestety nie porwała i nie wzruszyła mnie tak inne książki sióstr. Do ,,Jane Eyre”, ,,Wichrowych Wzgórz” i ,,Shirley” z pewnością jeszcze wrócę, do ,,Agnes Grey” nie. Jednak nie mam zamiaru spisywać Anne Bronte na straty i chcę poznać jej drugą powieść, czyli ,,Lokatorkę Wildfell Hall”.

,, Nasze pragnienia są jednak niczym łatwo tlący się materiał: jeżeli iskry sypiące się z nieustannie zderzających się ze sobą okoliczności na niego nie natrafią, natychmiast zgasną – lecz jeśli nań spadną, w jedną chwilę przeobrażają się w płomień nadziei.”

Ps. Dałabym pięć gwiazdek, ale dodaję jedną za genialny język.

Jestem wielbicielką twórczości sióstr Bronte – kocham ,,Wichrowe Wzgórza”, bardzo cenię też ,,Dziwne losy Jane Eyre” i ,,Shirley”, bardzo lubię też ekranizacje tych powieści. Zachwycona pisarstwem Charlotte i Emily, postanowiłam poznać trzecią z sióstr, najmniej znaną w Polsce Anne. ,,Agnes Grey” objętościowo nie dorównuje innym książkom tego słynnego rodzeństwa, natomiast...