Na czym polega urok detektywistycznych historii ze zbrodnią w tle? Dlaczego tak bardzo lubimy opowieści o morderstwach? Nie chodzi tu o rozkoszowanie się złą stroną natury ludzkiej czy o katharsis przeżyte dzięki wzbudzeniu litości i trwogi. W dobrym, klasycznym kryminale nie ma bowiem ani litości, ani trwogi. Bohaterowie nie wzruszają nas, a mordercy nie przerażają. Litość to domena dramatu, a trwoga - thrillera. Klasyczne kryminały odwołują się bardziej do intelektu niż emocji. Czytając je, czerpiemy przyjemność podobną do tej towarzyszącej nam przy rozwiązywaniu łamigłówki. Mają jednak wartość dodaną, która czyni je bardziej atrakcyjnymi niż sudoku czy protokół policyjny ze śledztwa. Tą wartością jest zmysłowość. Brak zaangażowania emocjonalnego w losy postaci pozwala skupić się wyłącznie na doznawaniu przyjemności z obcowania ze zmysłowymi opisami. Dodatkowo nasza uwaga jest podtrzymywana nagłymi zwrotami akcji i zaskakującymi wydarzeniami, a ciekawość - kto to zrobił, jak i dlaczego - zmusza do szybkiego dokończenia czytania.

Opowiadania z tomu "Zatrute pióra. Antologia kryminału" są zmysłowe. Krótka forma wymusza intrygę, którą da się opowiedzieć w kilku zdaniach. Całą resztę wypełniają smaki i zapachy życia. Słyszymy szum fal, czujemy smak zimnego piwa i ryby w podłej smażalni. Przenika nas chłód kościelnych murów, oślepia czerń lasu przemierzanego nocą, z trupem na tylnym siedzeniu. Paraliżuje nas przygnębiająca brzydota ponurego blokowiska, wabią kolorowe włosy dziewczyn z agencji reklamowej, dusi smród tanich papierosów w domu złym. Od pobudzanych ze wszystkich stron zmysłów jeży się skóra, a za plecami czuć nadciągającą tajemnicę.

Jedenastu młodych polskich autorów napisało naprawdę dobre opowiadania. Różnią się między sobą, są oryginalne, reprezentują różne konwencje i odmiany kryminału. Autorzy poradzili sobie z niełatwym zadaniem zbudowania logicznej i wciągającej historii na zaledwie kilkunastu stronach. Idealnie wkomponowali swoje opowieści w polskie realia i napisali je soczystą, zmysłową i żywą polszczyzną. Wydawnictwo Replika postawiło na mało znanych pisarzy i klasyczny gatunek. Rezultat to ładnie wydana, przyjemna dla zmysłów książka. Dobra robota, drogi Watsonie.

Anna Rycaj