Szwedzki kryminał ma swoją specyfikę – jest najczęściej zupełnie różny od „scenariuszopodobnych” amerykańskich wyznaczników współczesnych trendów gatunku. Z jednej strony Mankell, niezwykle sprawny literacko, daleki od ułatwiania życia swoim bohaterom i lektury swoim czytelnikom. Konsekwentny i depresyjny, a właściwie konsekwentny w depresyjnym przedstawianiu świata i zaskakujący w zwrotach akcji, pomimo że dynamika jego narracji ma w sobie więcej z niedzielnego spaceru niż z popisów kaskaderskich. Z drugiej strony – Camilla Läckberg, której powieści są jak szwedzka telewizja – codziennie to samo, a i tak wszyscy to oglądają. Wtórność wobec własnej wtórności, coś jak wejście do pokoju pełnego luster, w połączeniu z dopracowanym tabloidowym sznytem też jest sztuką i mówię to bez cienia ironii.

Gdzieś pośrodku osi wyznaczonej przez te dwa nazwiska umieściłabym na przykład Mons Kallentoft i Ake Edwardson. Cała grupa to autorzy bestsellerów. I choć Lisa Marklund też do nich należy, znalazłabym dla niej miejsce trochę poza kategorią.

Pierwszą, uderzającą cechą jej twórczości jest fantastyczne połączenie elementów typowo skandynawskich, zarówno w świecie przedstawionym, jak i w pewnej przejrzystości stylu, z charakterystyczną dla klasycznej powieści kryminalnej plątaniną zależności między postaciami oraz z przeniesieniem środka ciężkości z pracy detektywa/policjanta na środowisko dziennikarzy, co przywodzi na myśl amerykańską powieść sensacyjną. Dodatkowo, Marklund zawiązuje podwójną pętlę, wplątując pracującą nad rozwiązaniem sprawy Annikę Bengtzon w niejasną, wymagającą przeprowadzenia śledztwa sytuację w życiu prywatnym.

Sam początek jest już z przytupem: oto pewnej nocy (akcja powieści jest bezpośrednią kontynuacją poprzedniej książki Marklund, „Testamentu Nobla”) dzieje się wszystko naraz: morderstwo (męża), porwanie (dziecka) i popadnięcie w obłęd głównej podejrzanej (żony i matki). Wydaje się, że Annika, początkowo przypadkiem zaangażowana w sprawę, jako jedyna zdaje się wierzyć w niewinność podejrzanej. I choć czas trwania akcji obejmuje sześć miesięcy w trzech odsłonach, wydarzenia nie zwalniają tempa ani na chwilę. Jeśli bowiem Bengtzon akurat nie przemierza Szwecji, aby porozmawiać szyfrem z kolejną osobą, stanowiącą ogniwo tej historii, to na pewno siedzi w redakcji i rozwiązuje mistrzowsko rozpisane, psychologiczne sudoku, zanurzając się coraz głębiej w mętną przeszłość zamordowanego i strącając tym samym z cokołu pomnik policjanta-bohatera. Wszystko to prowadzi do końca nie tyle zaskakującego, co satysfakcjonującego – narracja Marklund broni się sama, nie potrzebne są jej do tego finałowe fajerwerki.

Jedyny zarzut kieruję nie w stronę autorki, ale tłumacza i redaktora tekstu – przekład zawiera kilka błędów fleksyjnych i literówek, co nie jest żadną zbrodnią, ale w jednym miejscu pomylone zostały imiona bohaterek.

Hanna Kozłowska