Vladimir Nabokov to autor, który każdemu czytelnikowi znany powinien być, głównie z powieści napisanej w języku angielskim - "Lolita" (1955). Autor ten urodził się w Rosji i w swym ojczystym języku pisał do około 1938 roku, później głównie w angielskim, czasami publikując teksty po francusku. Wnioskując z tych danych, "Śmiech w ciemności" można kwalifikować do bibliografii rosyjskojęzycznej. To jednak nie wszystko. Nabokov sam podjął się tłumaczenia swojej powieści na język angielski, "aktualizując" przy tym całość, nazwaną poprzednio "Camera Obscura".
"Śmiech w ciemności" to pierwsza książka autora, którą miałam okazję przeczytać. Spotkawszy się z wieloma pozytywnymi opiniami na temat ów dzieła, byłam wręcz przekonana, iż mi się spodoba. Czy moje przekonania się potwierdziły? O tym za chwilę.

Żył sobie raz w niemieckim mieście Berlinie mężczyzna imieniem Albinus, bogaty, szanowany, szczęśliwy : pewnego dnia porzucił żonę dla młodej kochanki; kochał, lecz nie był kochany; i życie jego zakończyło się katastrofą. [1]
Cytat ten przytoczony przeze mnie to słowa, jakimi Nabokov rozpoczyna swoją powieść. Ot i cała historia, pisze nam - prosta, coraz częściej spotykana, z oczywistym zakończeniem. Co więc zmotywowało autora do rozbudowania tego schematu, stworzenia ponad dwustu-stronicową książkę z kilkunastu słów? Otóż on sam wyjaśnia czytelnikowi - szczegóły zawsze są mile widziane. W ten sposób Vladimir Nabokov stworzył fenomenalny i poruszający do głębi utwór mówiący nie tylko o zdradzie, ale także o zaufaniu, miłości, naiwności oraz fałszerstwie.
Daruję sobie streszczenie fabuły - bezbłędnie zrobił to narrator, przejdźmy więc do głównych postaci.
Albinus - człowiek majętny, wiodący szczęśliwe życie u boku idealnej rodziny - uroczej córeczki i wspaniałej żony. Wydawałoby się, że niczego mu nie brakuje, jednak ten jest męczony pikantnymi wyobrażeniami na temat potencjalnej rozkosznej i młodej kochanki. Margot - piękne, lecz mające w sobie coś ze żmijowatości dziewczę uwodzące wszystkich wokół. Nie jest to postać odbierana pozytywnie przez czytelnika. Rex - jeden z pierwszych kochanków Margot. Cynik, artysta, w dodatku niesamowicie przebiegły i sprytny.
Wykreowani przez Nabokova bohaterowie powieści wzbudzają przeróżne emocje : litość i złość przy Albinusie, pogardę i jeszcze raz złość dla Margot, podziw i zdziwienie przy Rexie. Nie myślcie jednak, że odczucia te są stałe - wręcz przeciwnie, z każdym nastającym wydarzeniem zmieniają się niczym w kalejdoskopie. Nabokov celowo manipuluje czytelnikiem - raz doprowadzając go do szału, drugi uszczęśliwiając. Najbardziej irytującą mnie sprawą w powieści była naiwność Albinusa, to, jaki był obojętny na sztuczki Margot i Rexa. Cała trójka - tworząca nietypowy trójkąt miłosny - była warta siebie samych, każda zasłużyła na swój los.
Gdyby czytelnik zwracał jedynie uwagę na warstwę fabularną, darując sobie przyjemności delektowania się intrygami, zgrabnie skreślonymi postaciami, manewrami słownymi - z pewnością nie dostrzegłby całej magii książki, wszystkich mieniących się w niej kolorów. Zauważyliście, że treść świetnie sprawdziłaby się w roli scenariusza? Z pewnością. Nic w tym zaskakującego, bowiem rosyjski pisarz tworzył powieść z myślą o tym, iż potencjalni czytelnicy będą raczej oglądać oczami wyobraźni aniżeli zwyczajnie czytać. Jego starania nie poszły na marne, przynajmniej w moim przypadku - nieustannie w mojej głowie kłębiły się wzięte znikąd obrazy przestawiające poszczególne sceny, nie potrafiłam sobie wyobrazić jedynie jednego - mianowicie wyglądu Margot. Warto również napomknąć, że "Śmiech w ciemności" doczekał się ekranizacji, którą koniecznie muszę obejrzeć.
"Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz" - to przysłowie wpadło mi do głowy tuż po lekturze. Albinos zaryzykował i stracił dom, rodzinę, stabilność, zyskując zaś "przyjaciół", których wprawdzie przyjaciółmi nazwać nie można. Dlaczego był tak głupi? Najpierw oślepiony miłością do Margot, później już tylko oślepiony, utracił życiowe priorytety. Nie powinien był narażać tego, co osiągnął na stratę tylko przez małą - przepraszam - ladacznicę, która wkroczyła w jego życie. Nie powinien był, a jednak to zrobił, bo każdy człowiek popełnia błędy, ale za błędy się płaci.
"Śmiech w ciemności" to książka niewątpliwie warta uwagi, wręcz koniecznie. Jeżeli jeszcze nie poznaliście się z piórem Nabokova, zróbcie to jak najszybciej! Ja obiecałam sobie jedno - przy najbliższej okazji sięgnę po kolejne dzieło tego wspaniałego autora, którego podobno można lubić lub nienawidzić, bez pośrednich uczuć. Polecam wszystkim gorąco!
[1]-strona 7, "Śmiech w ciemności" V. Nabokov, wyd. Muza S.A. 2010

Vladimir Nabokov to autor, który każdemu czytelnikowi znany powinien być, głównie z powieści napisanej w języku angielskim - "Lolita" (1955). Autor ten urodził się w Rosji i w swym ojczystym języku pisał do około 1938 roku, później głównie w angielskim, czasami publikując teksty po francusku. Wnioskując z tych danych, "Śmiech w ciemności" można kwalifikować do...