Czytanie w łóżku z kubkiem gorącej, słodzonej herbaty i zapaloną lampką u wezgłowia wydaje się tak niewinne, że łatwo zapominam ile to nas wszystkich kosztowało. Świadomość tego, jaką pomysłowością wykazali się nasi przodkowie oraz ile zbrodni i aktów odwagi dokonali bym mógł się temu oddawać, powinna przecież napawać mnie uczuciem zdumienia i trwogi.
Nic nie bierze się z niczego; zgodnie ze słowami autora: „domy nie są schronieniami przed historią, lecz miejscami, gdzie ostatecznie trafia historia”. Zanim dobra takie jak herbata, cukier, czy elektryczność zawitały pod nasze strzechy, musieliśmy je najpierw odkryć, wynaleźć lub sprowadzić z odległych krain. Ludzie, którzy tego dokonali mieli ogromny wpływ na ewolucję życia prywatnego, a zatem na to jak obecnie mieszkamy, posiłkujemy się, kochamy i cieszymy innymi drobnymi przyjemnościami; choćby z tego powodu warto się czegoś o nich dowiedzieć.

Zakupiona przez autora posiadłość, stara plebania na angielskiej prowincji, stała się dla niego źródłem dociekań nad obecnym stanem rzeczy. By w pełni ukazać ewolucję warunków mieszkaniowych cofa nas do zamierzchłych czasów, gdzie przyglądamy się ruinom neolitycznej osady Skara Brae; poznajemy nietuzinkowe okoliczności jej odkrycia oraz ekscentrycznego badacza pradawnej wspólnoty. Skaczemy następnie przez wieki obserwując zmiany trybu życia społecznego, by wylądować w 1851, roku datującym słynną Wielka Wystawę oraz powstanie niepozornej w jej obliczu plebanii.
Wkraczamy na prywatną posesję autora, gdzie dowiadujemy się nieco o jej obejściu, a także o twórcach gospodarowania przestrzeni, wspaniałych angielskich ogrodów i parków. Po przekroczeniu progu budynku przemieszczamy się pokój po pokoju, wzdłuż i wszerz, od piwnicy, aż po strych, a nawet przyglądamy jego murom, by przestudiować historię architektury i stosowania materiałów budowlanych. Każde z tych pomieszczeń skrywa jakąś tajemnicę i aż prosi się o liczne dygresje, z których zbudowana jest ta książka. Poznajemy ich funkcje, elementy wyposażenia oraz, co najciekawsze, jakość życia przed ich wynalezieniem.

To szeroko zakrojony materiał, a bibliografia, którą badacz się posiłkował jest nie mniej imponująca. Mamy tu doskonale nakreślone tło społeczne, polityczne i gospodarcze, biografie ludzi znanych i zapomnianych, przemijające mody, romanse i skandale. To już druga przeczytana przeze mnie książka Billa Brysona i jestem pod ogromnym wrażeniem jego warsztatu oraz zdolności przykuwania uwagi czytelnika. Stosuje on na przykład odważne porównania, takie jak te o królowej Annie posiadającej posturę mastodonta, czy opisując wpływy pewnego architekta słowami: „Nikt - może z wyjątkiem Luftwaffe - nie zmienił krajobrazu brytyjskiej stolicy w takim stopniu jak Nash przez następne trzydzieści lat”. Autor porusza się zręcznie po takich dziedzinach jak fizyka, chemia, biologia, czy historia, udowadniając nam, że gdyby wszystkie podręczniki były jego autorstwa, dzieci same zadawałyby sobie z nich zadania domowe.

Czytanie w łóżku z kubkiem gorącej, słodzonej herbaty i zapaloną lampką u wezgłowia wydaje się tak niewinne, że łatwo zapominam ile to nas wszystkich kosztowało. Świadomość tego, jaką pomysłowością wykazali się nasi przodkowie oraz ile zbrodni i aktów odwagi dokonali bym mógł się temu oddawać, powinna przecież napawać mnie uczuciem zdumienia i trwogi.
Nic nie bierze się z...