A więc po tych wszystkich latach nieznajomości Lema, człowiek nagle przekonuje się, skąd bierze się jego kultowy, jakby na to nie patrzeć status. Z dzieciństwa w głowie zostały groteskowe obrazy, bajki robotów, wówczas z niechęcią fragmentami czytane. Założyłem zatem, że z lemowym obrazem w mojej głowie powalczę - i zacznę od Solaris. Przecież nic co jest słabe nie ma prawa stać się legendą jakiegokolwiek gatunku.

- Wziąłem się za czytanie Solaris - powiedziałem w czasie ogniska, do półprzytomnego Filipa.
- oooooohohoho! staaaaary! - odparł półprzytomny Filip.
Przeczytałem więc do końca i muszę przyznać, że miał stuprocentową rację. Książka mnie chwyciła, przeżuła, połknęła i strawiła. Prawdę mówiąc nie mam pojęcia co o niej napisać, tak żeby nie zdradzić niczego, żadnego szczegółu, niczym nie zburzyć tej tajemniczej atmosfery tym, którzy jeszcze nie czytali.

Więc jest planeta. Planeta, która żyje... albo i nie żyje... jest jednym wielkim organizmem. A może nie jest. Sam nie wiem. Bohaterowie też tego nie wiedzą. W ogóle mało wiedzą, mogą się w sumie jedynie domyślać. Lem wrzuca ich wszystkich (trzech) do wielkiej pralki, w której będą wirować, mierzyć się ze swoją przeszłością, podświadomością, miłością, namiętnością, tęsknotą, strachem i rozpaczą. Wszystko będzie się działo na jakiejś wielkiej, tylko przez nich zamieszkałej Stacji Badawczej, zawieszonej nad wielkim żywym Oceanem gdzieś tam daleko, w pustce kosmosu. Wszystko będzie cały czas przeplatane wydarzeniami zupełnie nieracjonalnymi, niemożliwymi, a jednak prawdziwymi. Do czego to wszystko doprowadzi? To już warto doczytać samemu.

A co w Solaris najlepsze? Czułość. Rozebranie bohatera na czynniki pierwsze. Przejście razem z nim przez strach, przerażenie, później euforię i miłość, ale także pustkę, obojętność, rozpacz... No i Ocean. Wielki, cichy, żywy-martwy. Do tego całe wiadro pytań, na które odpowiedzi tu nie będzie. Pytań o to, czym jest istnienie i czy zawsze musi przybierać taki sam kształt zgodny z naszymi szablonami. Pytania o Boga, pytania o miłość i przywiązanie i tęsknotę. Pytania o całkowitą przypadkowość wszystkiego...

Solaris po przeczytaniu nadal pozostaje w głowie. Nie pozwala przejść ot tak do porządku dziennego. Najlepsze uczucie jakie mi towarzyszyło podczas czytania - pierwsze wrażenie - zupełnie abstrakcyjna opowieść, wykrzywiona między emocje, obłęd i próby nie zwariowania. Ale po tym pojawia się drugie dno - całe znaczenie wszystkich tych wydarzeń, zabawa autora z bohaterami i ich losami, będąca eksperymentem - jak zachowuje się człowiek w takich a takich warunkach?
Ale pod tym drugim dnem znalazłem jeszcze trzecie - najlepsze - powrót do abstrakcji, do zadawania pytań bez odpowiedzi, dryfowania gdzieś w kosmosie - bezcelowego, abstrakcyjnego i pustego. Takie odczucie pustki pozostało mi po Solaris. Oczywiście pustki całkiem obszernej, całkiem głośnej i nie tyle dającej do myślenia, co chcącej wywrzeć na mnie, czytelniku takie a nie inne emocje. Nie chodzi o to, że zadaje pytania i pozostawia mnie z szukaniem na nie odpowiedzi. Chodzi o to, że zadaje pytania, na które odpowiedzi nie znajdę - i zostawia mnie z tą niemocą.

Czytajcie, a jeśli już czytaliście, to czytajcie jeszcze raz (ale do tego namawiać nie trzeba).

A więc po tych wszystkich latach nieznajomości Lema, człowiek nagle przekonuje się, skąd bierze się jego kultowy, jakby na to nie patrzeć status. Z dzieciństwa w głowie zostały groteskowe obrazy, bajki robotów, wówczas z niechęcią fragmentami czytane. Założyłem zatem, że z lemowym obrazem w mojej głowie powalczę - i zacznę od Solaris. Przecież nic co jest słabe nie ma prawa...