W Afganistanie zwyczajny spokój jest czymś wymarzonym. Wojny, prześladowania, brak jedzenia i dachu nad głową, to okropieństwa znane kilku pokoleniom Afgańczyków. Kobietom żyje się tu wyjątkowo ciężko. Ich losy poznałam już dzięki literaturze. Były to Afganki zniewolone przez rodziców, mężów i przepisy wyznaczone przez talibów.

Historia Jamili opisana w książce “Pod burką “ jest nieco inna. Główna bohaterka doznała bowiem wraz ze swoja rodziną prześladowań przez funkcję jaką pełniła, przez to, że pracowała jako funkcjonariuszka policji. Urodzona w rodzinie pasztuńskiej wywodzącej się z Kandaharu miała wspaniałego ojca, który był policjantem. Córka podziwiała tatę i też chciała służyć ojczyźnie jako stróż prawa. Bez wiedzy rodziców podjęła kształcenie w szkole policyjnej. Zyskała wsparcie ojca, ale matka nie zaakceptowała decyzji Jamili i zaczęła rzucać jej kłody pod nogi. Chciała nawet spalić mundur dziewczyny. Jamila jednak się nie ugięła i została policjantką. Ale w państwie zaszły zmiany – Związek Radziecki przestał być sojusznikiem, do władzy zaczęli dochodzić fundamentalni talibowie, a ona stała się ich wrogiem. Zaczęły się prześladowania.

Jamila i jej bliscy przeżyli prawdziwe piekło. Cóż, według talibów stała się wrogiem państwa, bo była policjantką w czasach inwazji Armii Czerwonej. Dziewczyna utraciła wszystko – a mimo to przetrwała. Jej życie było wielokrotnie zagrożone, nawet wtedy, gdy władzę objęli sprzyjający Amerykanom Afgańczycy. Talibowie jeszcze nie raz pokazywali pazur. Grozili i mordowali, porywali i gwałcili. I wtedy dla Jamili wybawieniem stawała się burka. Znienawidzony kawał materiału pozwalał uniknąć zatrzymania i zapewniał anonimowość. Ukrywał mundur, którego noszenie było czymś niebezpiecznym.

Historia Jamili jest bardzo smutna. Tak wiele nieszczęść, tragedii, wymuszonych rozstań z bliskimi, utrata dachu nad głową mogłoby niejednego załamać i wpędzić w depresję. Jamili nie było łatwo, bała się o bliskich, o męża i dzieci. Straszona i nękana musiała patrzeć na nieszczęścia dotykające jej przyjaciół, którzy często wyciągali pomocną dłoń w potrzebie. Ta kobieta jest dla mnie bohaterką, a równocześnie symbolem wielu afgańskich kobiet, które musiały przejść przez podobne piekło.

O losach afgańskiej policjantki nie sposób czytać bez wzruszenia. Niewielka objętościowo książka jest bardzo poruszająca, a jednocześnie pozwala docenić luksus, jaki posiadam jako Europejka. Być kobietą w Afganistanie to nie łatwa sprawa, a być policjantką, to jak igrać ze śmiercią. Podziwiam postawę Jamili, jej odwagę i hart ducha. Dzięki takim osobom jak ona oblicze Afganistanu i jakość życia w nim mają szansę zmienić się na lepsze. Demokracja w tym kraju wymaga wielu ofiar. Szkoda, że Afgańczycy muszą zapłacić tak wysoką cenę za normalność.

“Pod burką” to książka, która pomoże Wam zrozumieć problemy Afganistanu i jego obywateli, przybliży losy kobiet w innej kulturze, pokaże kim tak naprawdę są talibowie. Po lekturze inaczej patrzę na twarze Afganek pokazywanych w telewizji. To dla mnie bezimienne bohaterki, walczące o każdy dzień dla bliskich. Gorąco polecam.

Bernardeta Łagodzic-Mielnik