Szczęśliwi rodzice to szczęśliwe dzieci. Chcemy czy nie, większość zachowań, przyzwyczajeń, mentalnych ograniczeń, psychologicznych barier i lęków wynosimy z domu rodzinnego. Ojciec i matka jako najbliżsi, mają niebagatelny wpływ na rozwój emocjonalny potomstwa. Gdy coś u nich „zawodzi”, mają problemy z komunikacją, z radzeniem sobie z emocjami, natychmiast reagują na to dzieci.

„Ojciec” to malutka książeczka napisana i wydana pod pseudonimem, która wyrosła z wewnętrznej potrzeby autora. Z duchowego przymusu opowiedzenia o swoim nie najszczęśliwszym dzieciństwie i chyba nie najbardziej udanym rodzicielstwie. Można odczytywać tę książkę w kontekście aktu ekspiacji, jako usprawiedliwianie swoich przewin. W szerszym, uniwersalnym kontekście to również próba zrozumienia, dlaczego życie zatacza koło i mimo świadomości niedoskonałości stosunków we własnym domu, powielamy nieraz te same błędy w swoim dorosłym życiu.

Autor skupia się na roli ojca, gdyż uważa, że to jego postawa jest determinantą wyborów, decyzji dziecka. Arentowicz zastosował ciekawy chwyt, odpowiadając na pytanie kim byli ojcowie największych zbrodniarzy w historii ludzkości – Josifa Wissarionowicza Dżugaszwilego, zwanego Stalinem i Adolfa Hitlera. Jeszcze atrakcyjniejszym posunięciem (nie mającym nic wspólnego z obrazoburstwem) jest dociekanie jakim ojcem był Bóg. A także piętrzenie dywagacji, co by było gdyby ojcowie Stalina i Hitlera przekazali im prawidłowe wzorce zachowań społecznych, wpoili im żelazne zasady moralne i etyczne. Mimo iż ma się wrażenie, że temat nie został dostatecznie rozwinięty, z uwagi na niewielkie rozmiary publikacji, poruszenie tej kwestii wydaje się być zabiegiem arcyciekawym.

Bilans ojcostwa Karola Arentowicza nie prezentuje się zadowalająco. Autor nie próbuje za wszelką cenę się rozgrzeszyć, wytłumaczyć, przeciwnie ma względem swojej roli ojca sporo zastrzeżeń. Żałuje wielu swoich zachowań, odroczonych lub błędnych decyzji, zbyt małej stanowczości lub zbyt przesadnej oschłości w stosunkach z córką. Posiada bolesną świadomość niemożności powtórzenia procesu wychowania, który teraz, w jego odczuciu z perspektywy dwudziestu kilku lat potoczyłby się zupełnie inaczej.

Książka „Ojciec” nie stanowi zjawiska przełomowego w analizie psychologicznej relacji ojciec-dziecko. Utrzymana w tonie spowiedzi nie objawia bynajmniej żadnej nowej prawdy. Niemniej jednak przypomina o tym, o czym często zapominamy – że zostaliśmy stworzeni na obraz i podobieństwo własnych ojców. Warto przeczytać i potraktować jako szkło powiększające, by prześledzić i ocenić własne doświadczenia z dzieciństwa.

Katarzyna Malec