50/2021
Wydawniczy debiut Henryka Grynberga (cztery lata wcześniej, w roku 1959, na łamach 22 numeru "Współczesności" ukazało się tytułowe opowiadanie z tego zbioru).
“Ekipa `Antygona`” to zestaw dziesięciu opowiadań, w których Autor porusza tematykę, jaka już na zawsze zdominuje jego pisarstwo i drogę artystyczną: temat Shoah w ogólności i losy Jego rodziny w czasie zagłady – w szczególności.

Akcja tych opowiadań rozgrywa się na dwóch planach przestrzennych: Polska i Palestyna oraz w dwóch planach czasowych: przed wojną i po niej.
Zwłaszcza te “polskie” opowiadania należą do najważniejszych utworów Grynberga.
Sielskie, anielskie dzieciństwo w opowiadaniu “Sielanka – Siaj” ukazane jest na złowrogim tle oznak nadchodzących wydarzeń związanych z zagładą, czego małe dziecko (tytułowy Siaj) jeszcze nie rozumie, ale zauważa. Mały świat czworaków na dworze dziedzica zaczyna brutalną konfrontację ze światem zewnętrznym: polityka i historia bez pardonu wkraczają na spokojną wieś.
“Opustoszałe trawy” to z kolei obraz wojennej rzeczywistości na prowincji: napiętych stosunków międzysąsiedzkich i międzyludzkich w ogóle, zwłaszcza na linii mieszkańcy wsi a partyzanci wymuszający wojenną kontrybucję.
Najbardziej chyba wstrząsające są opowiadania “powojenne”, w których bohater powraca do rodzinnej wsi, w której zginęli wszyscy jego bliscy, a on poszukuje śladów i kadrów z własnych wspomnień (“Pełnomocnictwo”).
W tytułowym opowiadaniu zbioru ekipa ekshumacyjna otwiera zbiorowe mogiły ofiar egzekucji z czasów wojny. Podczas jednej z kolejnych ekshumacji odkrywa jedynie… konika na biegunach, co pięknie, iście poetycko wpisuje się w tradycję: “Kości Izraela wracają do ziemi swoich ojców”
Najbardziej chyba jednak porusza mnie opowiadanie pt. “Grób”, w którym bohater odwiedza… własną mogiłę z czasu wojny.

Opowiadania “palestyńskie” z kolei są próbą spojrzenia z dystansu na historię własną oraz historię narodu. Są nieco odmienne w formie, okraszone nieco egzotyką świata przedstawionego.

Zdobyłem niedawno pierwsze wydanie tego debiutu dwudziestokilkuletniego wówczas Autora, co stanowi dla mnie pewną symboliczną sytuację: przed dwoma dekadami z okładem ten zbiór również był początkiem pewnej mojej drogi.

50/2021
Wydawniczy debiut Henryka Grynberga (cztery lata wcześniej, w roku 1959, na łamach 22 numeru "Współczesności" ukazało się tytułowe opowiadanie z tego zbioru).
“Ekipa `Antygona`” to zestaw dziesięciu opowiadań, w których Autor porusza tematykę, jaka już na zawsze zdominuje jego pisarstwo i drogę artystyczną: temat Shoah w ogólności i losy Jego rodziny w czasie...