Skończyłem! Nie było aż tak łatwo bo spory format, druk mniejszy niż w mniejszych książkach a do tego książka się odrobinę ciągnęła. Chyba miałem takie odczucie dlatego że przeczytałem ją zaraz po "Trans, Dostojewski, Rosja czyli o filozofowaniu siekierą" Cezarego Wodzińskiego. Książka Wodzińskiego o Staroobrzędowcach była niejako antropologią religii (odkrywającą jej ukryte sensy i sposób widzenia światów przez Staroobrzędowców) -która bardzo mi się spodobała i miałem nadzieję na podobną narrację w "Średniowiecznych herezjach". Ale nic z tego, w większości. Książka Lamberta jest książką historyczną, może odrobinę socjologizującą poprzez to że opisuje społeczności. Dotyczy ona też faktycznie (największych) herezji które przekształciły się w ruchy ludowe mające za zadanie naprawić Chrześcijaństwo i wskazać jego błędy - jak również ułatwić dostanie się do Nieba. W dodatku jeśli wierzyć narracji książki, średniowieczne herezje opisane w niej miały podobne założenia, były do siebie podobne. Skupiały się na ubogości ich członków, stwierdzały nieważność przysiąg czy sakramentów sprawowanych przez grzesznych kapłanów, odwoływały się do Pisma Świętego w jego tłumaczeniu na lokalne języki i były rozpropagowywane przez wędrownych kaznodziejów - zwykłych ludzi. Niektóre z nich mówiły też o dualizmie ciała i duszy i większej ważności pierwiastka duchowego w stosunku do cielesnego. Poza tym były też kulty głoszącego to że apokalipsa się zbliża. Herezje miały jeden cel - odmienić Chrześcijaństwo, sprawić by wyrzekło się grzeszności, bogactwa czy politycznej władzy. Zdziwiło mnie to że wspomniana korupcja pojawiła się już tak wcześnie w jego dziejach. Początkowo próbowano im przeciwdziałać faktycznie zmieniając Kościół na lepsze czy tworząc zakony żebracze, z czasem jednak zaczęto stosować siłę i ścigać, miażdżyć heretyków. Jak mówi Lambert - historie herezji to historie porażek. (choć nie do końca - można zauważyć cechy wspólne między nimi a Reformacją). Jakie informacje o herezji znajdziemy? Ich religijne założenia, życie społeczności heretyków i tego jak się rozprzestrzeniały, jak były postrzegane przez ludzi, reakcję kościoła... Ach i oczywiście wpływ na społeczność: niektóre ruchy heretyckie pozyskiwały sobie możnych, inne nie. Ciekawie było poczytać jak np. Husytyzm rozprzestrzeniał się i bronił dzięki wojnom. A, właśnie, sama książka zdaje się opisywać tylko trochę największych herezji, aczkolwiek opisane są herezje z całego świata zachodniego. Trochę było herezji o których słyszałem a które nie znalazły swojego opisu w tej książce. Dlatego jeśli interesuje Was charakterystyka większej ilości herezji, przedstawienie ich wierzeń, to chyba poleciłbym sięgnięcie do słowników herezji: “Encyklopedii herezji i heretyków” (Cliftona),“Słownika herezji w kościele katolickim” (Massona),przynajmniej tak teraz zamierzam zrobić.

Rany, sporo narzekania wyszło, ale ogólnie uważam że książka dobrze spełnia swoją rolę jeśli potraktujecie ją jako książkę historyczną nie antropologiczną. Jest opis tego co łączyło herezje czy osoby wyznające je, czym się charakteryzowały, jaka była reakcja Kościoła, papiestwa na nie, co przyciągało do nich ludzi. Naprawdę można poczuć świetną średniowieczną atmosferę zagłębiając się w nią. Była też informacja o tym jak zmieniający się świat wpływał na herezje i heretyków. Czymś co jest ciekawe, charakterystyczne a nieuświadomione przeze mnie wcześniej jest fakt że nazwa "herezja" jest czymś wytworzonym przez Kościół instytucjonalny czy papiestwo, same ruchy widziały siebie jako ruchy reformatorskie, wierne Pismu Świętemu. Kościół widział je jednak odmiennie - jako dzieło Szatana. Ciekawa były rozdziały książki opisujące reakcję Kościoła instytucjonalnego na nie i powstanie oraz działalność Inkwizycji. Książka dobrze też ukazywała jak dużo polityki było w religii. A, ciekawa była też końcowa część o związkach między herezjami a Reformacją. Ogólnie myślę że to była interesująca książka historyczna (choć miejscami miało się wrażenie że czyta się o tym samym przez podobieństwo ruchów do siebie). Cieszę się że udało mi się ją przeczytać do końca. :) Myślę że ciekawie pokazuje realia życia heretyków i zwykłych Chrześcijan w Średniowieczu.

A, tak, pod koniec publikacji jest krótki słowniczek herezji który dobry porządkuje wiedzę, przydatna rzecz. Książka zawiera też trochę mapek pokazujących rozwój herezji.

Skończyłem! Nie było aż tak łatwo bo spory format, druk mniejszy niż w mniejszych książkach a do tego książka się odrobinę ciągnęła. Chyba miałem takie odczucie dlatego że przeczytałem ją zaraz po "Trans, Dostojewski, Rosja czyli o filozofowaniu siekierą" Cezarego Wodzińskiego. Książka Wodzińskiego o Staroobrzędowcach była niejako antropologią religii (odkrywającą jej...

Książka stanowi syntezę stanu badań nad ruchami heretyckimi w Europie Zachodniej od czasów reformy gregoriańskiej po reformację. Wprowadza czytelnika w różnorodny i wielowątkowy świat średniowiecznych herezji. Autor doskonale klasyfikuje samo pojęcie herezji. Najwięcej miejsca poświęca katarom, waldensom, lollardom, husytom czy naukom Johna Wiklifa, które odcisnęły piętno na czeski ruch reformatorski.

Język autora jest zrozumiały i łatwy w odbiorze. W pracy znajdziemy bogatą bibliografię, która pozwoli na poszerzenie wiedzy z poszczególnych zagadnień. Jedyne co może odstraszać to cena książki, ale sądzę, że bez problemu można ją dostać w bibliotece.

Żaden pasjonat historii, a w szczególności zainteresowany wiekami średnimi nie może przejść obojętnie obok tej pracy.

Więcej: http://czytanie-to-sztuka.blogspot.com/

Książka stanowi syntezę stanu badań nad ruchami heretyckimi w Europie Zachodniej od czasów reformy gregoriańskiej po reformację. Wprowadza czytelnika w różnorodny i wielowątkowy świat średniowiecznych herezji. Autor doskonale klasyfikuje samo pojęcie herezji. Najwięcej miejsca poświęca katarom, waldensom, lollardom, husytom czy naukom Johna Wiklifa, które odcisnęły piętno...

Świetne wprowadzenie w problematykę średniowiecznych herezji. Szkoda, że wypadł chociażby zarys rozwoju herezji na Wschodzie.

Świetne wprowadzenie w problematykę średniowiecznych herezji. Szkoda, że wypadł chociażby zarys rozwoju herezji na Wschodzie.