Najnowsza pozycja w twórczości Alice Munro na pewno zaskoczy jej wielbicieli. Tajemnicza do tej pory autorka, która tak starannie strzegła swej prywatności napisała dwanaście opowiadań, tworzących sagę jej rodziny. Munro zastrzega wprawdzie w przedmowie, że „Widok z Castle Rock” zawiera wiele elementów fikcyjnych, tym niemniej zdradza wiele rodzinnych sekretów.

Pisarka rozpoczyna opowieść historią swojego przodka, Williama Laidlawa, zwanego Willem O’Phaupem, zamyka zaś książkę historiami z własnego życia. Porusza sporo wątków: opowiada historię wspomnianego Willa uciekającego przed elfami, podróż rodziny do Ameryki, porwanie dziecka Mary, problemy finansowe własnej rodziny w czasach kryzysu. Wszystkie opowiadania powiązane są ze sobą w ścisły sposób, tworzą więc raczej jedną powieść o charakterze sagi, nie niezależne historie.

Pisarka nieustannie miesza ze sobą fragmenty opowieści – porzuca dany wątek, by powrócić do niego w następnym rozdziale. Nie odbiera jednak w ten sposób książce spójności – opowiadaną historię czyta się niezwykle płynnie i szybko. Jest to niewątpliwie zasługa stylu autorki. Pozornie prosty i nieskomplikowany zaskakuje chwilami surowością i dosłownością.
Alice Munro w przenikliwy sposób obserwuje rzeczywistość, w codziennych sytuacjach dostrzegając literacki potencjał. Opisując zwykłą wizytę u szkolnej koleżanki, która zaprosiła ją na świąteczny obiad buduje klimat tak umiejętnie, że czytelnik razem z nią odczuwa atmosferę lęku i grozy – choć pozornie nie dzieje się tam nic przerażającego. Dawne rodzinne skandale opisuje z niezwykłym dystansem, przedstawiając swoich przodków jako zwykłych ludzi poddanych wewnętrznym konfliktom, pasjom i namiętnościom.

W tej zbeletryzowanej autobiografii Munro tworzy fascynujący obraz ukazujący całą złożoność ludzkiej natury. Bywa przy tym bezlitośnie szczera, również wobec siebie samej. Cały „Widok z Castle Rock” przesycony jest wręcz głęboką fascynacją ludźmi. O czym mogli myśleć w trudnych chwilach, czego pragnęli od życia? Autorka zadaje te pytania i samodzielnie poszukuje odpowiedzi. Tworzy bardzo różnorodne portrety bohaterów, które pozostają w pamięci czytelnika jeszcze długo po zakończeniu lektury.

Oszczędne w słowach opisy uzmysławiają czytającemu, z jakimi trudnościami zmagała się przez wieki rodzina. Autorka odmalowuje między innymi obraz fabryki zbrojeniowej, w której pracował jej ojciec tuż po utracie fermy lisów w czasach kryzysu. W kilku lakonicznych zdaniach podsumowuje sytuację miasteczka, w którym większość pracujących w fabryce mężczyzn powoli umierała na pylicę. Nie komentuje tego w żaden sposób – jedynie informuje, wyciągnięcie wniosków pozostawiając czytelnikowi. Tak samo skrótowo opisuje biedę, którą cierpiała jej rodzina tuż po przeprowadzce do Ameryki. Jednocześnie przez cały czas skupia się nie tyle na szerokim tle historycznym, ile na wątkach obyczajowych, pewne informacje rzucając jakby od niechcenia. Dla Alice Munro na pierwszym miejscu zawsze znajduje się człowiek i to jest w jej prozie doskonale wyczuwalne.

Gdy w 2009 roku pisarka otrzymała nagrodę Bookera dla obcokrajowców jury podało następujące uzasadnienie: „Alice Munro potrafi zawrzeć w każdym ze swoich opowiadań taką głębię, mądrość i precyzję, jaką wielu pisarzy osiąga w powieściach w ciągu całego życia". Zdanie to doskonale charakteryzuje również „Widok z Castle Rock”. To proza najwyższej klasy, doskonała w treści, jak i w formie.

Maria Guzelak-Robaszkiewicz