Ile mieliście lat, kiedy po raz pierwszy czytaliście jakąś powieść Charlesa Dickensa? Dwadzieścia kilka? Na studiach? Po czterdziestce, pięćdziesiątce? A może jeszcze nie mieliście okazji? Matylda miała cztery lata…

No dobrze… A może umieliście szybko liczyć? Czy działania nie sprawiały wam od wczesnych lat problemów? Tak? Wobec tego ile jest czternaście razy dziewiętnaście? Macie z tym trudności? Potrzebowalibyście się upewnić na kalkulatorze? Dla Matyldy takie działanie w pamięci, to nic wielkiego…

Matylda jest niezwykłą dziewczynką. Dojrzewa nadzwyczaj szybko, a jej wiedza, zainteresowania i matematyczne zdolności zdumiewają czytelnika. Niestety bynajmniej nie zdumiewają jej rodziców i w efekcie tak genialne dziecko idzie do szkoły z lekkim opóźnieniem, a podejście opiekunów do jej edukacji jest bardzo lekceważące.

Początek powieści to wiele informacji, przez które czytelnik przedziera się z zainteresowaniem i niedowierzaniem. Zabawne są momentu, gdy Matylda odpłaca nauczką za wszelkie przewinienia dorosłych. Ale jednak dopiero moment, gdy Matylda idzie do szkoły pozwala naprawdę zawiesić akcję i wgryźć się w faktyczną fabułę. Wtedy Matylda poznaje dyktatorską panią dyrektor oraz uroczą nauczycielkę, pannę Honey. Dopiero na tym etapie czytanie tej książki staje się w pełni świetną zabawą .

„Matylda” to współczesna książka, która stała się już praktycznie ponadczasowa. Powieść, ekranizacja, spektakle, wystawianie sztuki pod wszelką postacią (prawdopodobnie nigdy nie zobaczę, choć jestem niebywale ciekawa efektu jaki w swojej aranżacji osiągnie Tim Minchin). A sama Matylda to także niecodzienna postać z książki dla dzieci. Jakaż bowiem inna bohaterka czyta tyle książek i może zarażać maluchy miłością do powieści. Tutaj wiedza bawi. To wiedza, która przychodzi do Matyldy. Nie ma ona nic wspólnego z nauką, przychodzi łatwo, naturalnie, z pełnym zaangażowaniem. To odwołanie do tych wartości w szkole i pozyskiwaniu wiedzy o świecie, które dzieci nigdy nie nudzą i nie kojarzą się z trudem wkuwania i ślęczenia nad pracami domowymi. Dahl odniósł pożądany efekt, przedstawiając dobry nawyk uczenia się dla samej chęci posiadania wiedzy. Bo wiedzieć jest ekstra.

Dodatkowo Dahl do powieści wprowadza nieco magii. Mowa tu o zdolności Matyldy do przesuwania przedmiotów, która przydaje się jej do czynienia dobra i pomocy swojej ukochanej pannie Honey. Zdolność Matyldy bierze się ze zbyt wielkiej nagromadzonej wiedzy i braku możliwości jej ujścia. Ale dla czytelników ten nadprzyrodzony czynnik to również efekt wzbudzający chęć bycia jak Matylda.

Oczywiście nie każde dziecko będzie siedzieć godzinami w bibliotece lub trenować liczenie na wielkich cyfrach. Ale efekt Matyldy pozostaje gdzieś w małym czytelniku, jako niedoścignięty wzór. Matylda to dziecka, z którym nie każdy może się utożsamić, ale każdy ją chyba polubi. To książka, która na długo zapada w pamięci dziecka i na pewno nieraz przywoła chęć powrotu i powtórki. Bo ostatecznie nawet jak nie pochłaniamy Dickensa, pochłaniać możemy Dahla.

Monika Samitowska-Adamczyk