Zawsze intrygowała mnie specyfika Bizancjum. A już absolutnie nie dawało mi spokoju pytanie, jak to się stało, że tak potężne i tak ogromnie górujące nad Zachodem Cesarstwo w bardzo krótkim czasie przeszło tak wielkie załamanie, że w XIV-XV w. było już tylko resztkami wielkiego tworu politycznego. Od przyjęcia wojsk I krucjaty przez Aleksego Komnena po żałosny objazd Europy przez cesarza Manuela II Paleologa. Jak niesamowicie rozwinęli się w tym czasie Europejczycy, jak bardzo osłabli Bizantyńczycy!

Muszę przyznać, że książka Browninga na moje pytanie nie odpowiedziała. Owszem: znaleźć w niej można dużo informacji, sporo jest ciekawych koncepcji i tez, ładnie napisane są rozdziały o kulturze (wg mnie są lepsze od tych dotyczących historii politycznej), ale summa summarum ta praca jest niezwykle pobieżna. Autor naszkicował najważniejsze wydarzenia i problemy tysiąca niemal lat bizantyńskiej historii, ale przy takiej objętości woluminu, nie dało się przedstawić więcej. I czuję pewien niedosyt. Dodać należy, że przekład nie należy do najlepszych, nazwy własne nieraz nie odpowiadają tym najczęściej przyjętym w polskiej bizantynistyce. Ciekawym pomysłem polskiej redakcji jest uzupełnienie książki o wybór fragmentów z literatury bizantyńskiej, który osobom niemającym z nią dotąd styczności z pewnością bardzo się spodoba. Książkę Browninga przeczytać warto, ale lepiej jeszcze sięgnąć po jakieś bardziej szczegółowe studium.

Tomasz Babnis

Zawsze intrygowała mnie specyfika Bizancjum. A już absolutnie nie dawało mi spokoju pytanie, jak to się stało, że tak potężne i tak ogromnie górujące nad Zachodem Cesarstwo w bardzo krótkim czasie przeszło tak wielkie załamanie, że w XIV-XV w. było już tylko resztkami wielkiego tworu politycznego. Od przyjęcia wojsk I krucjaty przez Aleksego Komnena po żałosny objazd Europy...