Pasjonująca książka o najsłynniejszym odkryciu archeologicznym ostatnich kilkudziesięci lat (badania opisane przez Schmidta prowadzone były od 1994 roku). Gobekli Tepe, w dzisiejszej Turcji, to bardzo rozbudowane miejsce świątynne z 10 tysiąclecia przd naszą erą. Na miejscu tym odkryto wiele miejsc, „komnat” z charakterystycznymi wysokimi blokami skalnymi zwieńczonymi prostokątami w kształcie daszka litery T. Miejsce to mogło być użytkowane nawet przez około 2 tysięcy lat zanim zostało zasypane, prawdopodobnie celowo.

Klaus Schmidt daje obszerny wstęp opisujący stan badań neolitu na Bliskim Wschodzie, ale w żadnym wypadku nie nudzi czytelnika. Szczerze mówiąc, czytając tę popularnonaukową książkę czasami można sie wczuć w Indiana Jonesa (chociaż profesor Schmidt ma znacznie większy szacunek do badanych przez siebie artefaktów). Opis Gobekli Tepe czyta się z wypiekami na policzkach bo na kolejnych stronach czekają większe i większe niespodzianki.

Zagadka Gobekli Tepe polega na tym, że we wczesnym neolicie nie było takich podstawowych technologii jak koło, garncarstwo, brąz czy żelazo. A więc praca którą wykonali ówcześni budowniczowie, była wręcz gigantyczna. Wystarczy przytoczyć, że bloki skalne mierzyły czasem po 4 metry i ważyły po kilkanaście, kilkadziesiąt ton, a było ich niemal 200. Do tego bloki te ozdobione są wypukłymi reliefami, które wymagały zdjęcia grubych warstw materiału z bloków skalnych.

Ponieważ przeznaczenie Gobekli Tepe było ewidentnie religijne, a nie praktyczne (mieszkaniowe, obronne itp), pytanie jest, co skłoniło łowieckie ludy do tak ogromnego, być może wielopokoleniowego, wysiłku. Schmidt mało poświęca miejsca takim spekulacjom, głównie skupia się na czystym opisie znalezisk. Dopiero pod koniec książki wdaje się w krótkie dywagacje i porównuje opinie innych badaczy na to w jaki sposów ludzkość przeszła od łowiectwa do rolnictwa. Według Schmidta Gobekli Tepe może dowodzić, że to religia właśnie stanowiła „potężny motor rozwoju w epoce neolitu na Bliskim Wschodzie”.

Polecam również ciekawy filmik „Kultura i cywilizacja” Krzysztofa Karonia z cyklu „Pojęcia Podstawowe” dostępny na youtubie.
https://youtu.be/gRtU3t7eJW0

Pasjonująca książka o najsłynniejszym odkryciu archeologicznym ostatnich kilkudziesięci lat (badania opisane przez Schmidta prowadzone były od 1994 roku). Gobekli Tepe, w dzisiejszej Turcji, to bardzo rozbudowane miejsce świątynne z 10 tysiąclecia przd naszą erą. Na miejscu tym odkryto wiele miejsc, „komnat” z charakterystycznymi wysokimi blokami skalnymi zwieńczonymi...