Nie wiem czy ten asumpt do dyskusji lokuję we właściwym miejscu, ale spontanicznie chcę przestrzec i ostrzec przed patologią czytelnictwa.

O szkodliwości czytania napisano już sporo, ale jak widać wciąż za mało skoro kolejne, młode, niewinne, niezniszczone osoby są skłonne targnąć się na książki, lekkomyślnie ryzykując tym sprowadzenie siebie na manowce degrengolady. W szerokim sensie.

O czym mowa? sięgnijmy do publikacji wicehrabiego Bacona, wydanej blisko 400 lat temu [jeśli ktoś kolekcjonuje książki: Novum Organon na akcjach śmiga od 5 do około 50 tysięcy zł (w zależności od roku wydania)]. Według Bacona umysł ludzki daje się zwieść różnorakim idolom, nie chodzi tu o idole jak np. cenione piosenkarki Siostry Godlewskie, a o idole w znaczeniu "widma". Dla przykładu - Idole plemienne skłaniają człowieka do doszukiwania się celowości w świecie. Idole jaskini są wynikiem zniekształceń tego co z świata zewnętrznego dociera do pieczary człowieka, czyli do jego umysłowości: każdy tkwi w swojej jaskini. "A dzieje się to bądź ma skutek właściwej każdemu jednostkowej jego natury, bądź na skutek wychowania i przestawania z innymi, bądź przez lekturę książek i autorytet osób, które się czci i podziwia". Lecz jest coś jeszcze bardziej złowieszczego, "najwięcej kłopotu sprawiają idole rynku, które wkradły się do rozumu na skutek związku ze słowami i nazwami. Ludzie bowiem wierzą, że ich własny rozum rządzi słowami; lecz zdarza się także, że słowa swoją siłę odwracają i oddziałują na rozum."

Biorąc pod uwagę powyższe opisy - proszę spojrzeć na twarze nałogowych czytelników. Ich lica są pobladłe, często zmizerowane, oczy rozbiegane, nierzadko kaprawe, koafiury na miarę czupiradeł, z nosów ciekną niewytarte gile, wyraz twarzy? zwykle zacięty, czupurny, nieraz nieludzko gnuśny, arbitralnie złakniony sielanki którą obiecują kolejne lektury. Ale tu tkwi błąd - czytelnicza sielanka jest utopią.

Na jakiej podstawie to wnioskować - większość książek z dziedziny tzw. beletrystyki ambitnej to są rzeczy niesłychanie nudne, siermiężne fabularnie, kuriozalnie nieśmieszne, nachalnie podlizujące się czytelnikowi jakby autor musiał zachłannie leczyć swoje kompleksy. Mógłbym żonglować tytułami, zwłaszcza z literatury polskiej, ale dla zasady nie - nie kopie się leżącego. Wypada, jak to zauważył Thomas Bernhard, przeczytać sporo książek, żeby dopiero wyrobić sobie gust, czyli by umieć separować (nieliczne) perły od (licznych) baracheł. Tak więc - jeśli nałogowy czytelnik kupuje jakąś książkę licząc na poważną lekturę, licząc na czytelniczą idylle to na 80% po przeczytaniu pierwszych 100 stron powie: "co za nieznośna książka!" "Co za nieznośna lektura!"

A to dopiero początek - jest przecież przeważający ilościowo ogrom tzw. literatury środka i niższej: kryminałów, akcji, romansów, horrorów itd. Krytykowanie takich lektur jest w istocie bez sensu, bo jeśli ktoś czyta takie rzeczy to już prędzej wypada być wyrozumiałym aniżeli szydzić, tak jak wypada pomagać heroinistom aniżeli wyśmiewać to jak się staczają. Można - kierując się potocznym stereotypem - narzekać: co zostaje w głowach czytelników którzy katują się pochłanianymi masowo czytadłami? - i to błąd, bo po takich lekturach zostaje bardzo wiele.

Czy ktoś przeczytał kryminał z krwią, ejakulatem i maczetą na okładce czy przeczytał wszystkie tomy "Człowieka bez właściwości" Musila - jedno jest pewne: naraził się na szkodliwy wpływ idola książki. Mowa tu nie tylko o złowieszczym eskapizmie, nie tylko o skłonności do relatywizmu (czytelnicy nazywają tę patologię "poszerzaniem horyzontów"), mowa przede wszystkim o karmieniu, rozwijaniu w sobie złudzeń, że człowieka w życiu czekają jakieś przygody, niesamowite przeżycia jakie przypadają zawsze w udziale bohaterom książek. Bynajmniej!

Już Ferdinand Celine w "Podróży do kresu nocy" opisał rujnującą człowieka świadomość tego jak wiele istnieje możliwości, jak wiele równoległych światów, w które wystarczy wkroczyć. Po co aktualna dziewczyna, skoro gdzieś za rogiem, gdzieś na facebooku lub w pobliskiej parafii tkwi inna, która nie tylko udostępni lepszy świat ale i nie będzie grymasiła ani dąsała się w kontekście apelu o fellatio. Po co mi mój chłopak skoro można wymienić go na innego, który ma większe poczucie humoru, elokwencje, a do tego sprząta po sobie skarpetki?

Oto są pokusy tryskające potoczystą kaskadą z książek, pokusy, które niszczą, rujnują zwłaszcza dusze młodych czytelników. Widzicie gdzieś gimnazjalistkę z książką? Licealistę z czytnikiem? - współczujcie im, bowiem nie wiedzą co czynią.

Dlatego powinno się zebrać podpisy, bo ja wiem, może wśród bywalców "Lubimy Czytać" by zrobić obywatelski projekt ustawy - nakazującej wydawcom umieszczać na książkach zdjęcia, informacje ostrzegające przed szkodliwością czytania. Analogicznie jak na pudełkach z papierosami. Np.

Cioran - "O niedogodności narodzin" - opatrzyć napisem, że lektura grozi cynizmem, a nawet mizantropią.

50 twarzy Greja - zdjęcie osoby wycieńczonej onanizmem i napis, że lektura grozi rozbisurmanieniem.

Czy jest sens ciągnąć to dalej? Zacytuję "Przyjaciela Chrześcijańskiej Prawdy. CZASOPISMO TEOLOGICZNE dla oświecenia i zbudowania kapłanów najprzód a potem katolickich chrześcijan" nr z 1839 roku:

"Ogólnie czytanie książek gorszących, pism niebezpiecznych lekce sobie ważyć zwykli ci nawet, którym dla wieku, niedoświadczenia, braku gruntownego rozsądku czytanie dzieł podobnych najwięcej szkodzić może. Podniecając bowiem zmysłowość, dają brać górę pociągowi do rozkoszy, wyobraźnię niebezpiecznie podnosząc, panowanie osłabiają rozumy rujnują zasady lepsze serca, wychowania, religii. Potarganie węzłów małżeńskich, podeptanie powinności względem rodziców, nieukontentowania, samobójstwa, lekceważenie wszystkiego, co święte, piękne, co się ducha tyczy mają niekiedy początkowe źródło w czytaniu (...)"

Nie wiem czy ten asumpt do dyskusji lokuję we właściwym miejscu, ale spontanicznie chcę przestrzec i ostrzec przed patologią czytelnictwa.

O szkodliwości czytania napisano już sporo, ale jak widać wciąż za mało skoro kolejne, młode, niewinne, niezniszczone osoby są skłonne targnąć się na książki, lekkomyślnie ryzykując tym sprowadzenie siebie na manowce degrengolady. W...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej mniej