Jesteśmy społecznością, która kocha książki

staroć sprzed ponad 100 lat (1908),ale chyba trafnie wybrana do tłumaczenia przez Muzeum w Drozdowie (czemu tam? Bo jedna z córek autorki odziedziczyła dwór Lutosławskich w Drozdowie; przez lata robił on za tajne muzeum Dmowskiego, a teraz oficjalnie jest "Muzeum Przyrody", bardzo się boją tego Dmowskiego). Dlaczego trafnie dobrana? Bo większość powieści Casanovy to w warstwie narracyjnej i literackiej dość banalne ramoty. Ratuje je to, że są w znacznej części oparte (a w sporej zmyślone) na przeżyciach osobistych autorki, a ta to się naprzeżywała! Hiszpanka, dość przypadkowy mąż - polski arystokrata, objazd Rosji w poszukiwaniu posady akademickiej dla niego, kilka lat w Austro-Węgrzech wśród luminarzy kultury i polityki polskiej, rozejście z mężem, wielka wojna, Niemcy prą na Warszawę, tułaczka po Rosji, rewolucja w Petersburgu, mordy na części rodziny (męża),powrót do odrodzonej Polski, Wrzesień, znowu wielka wojna, Powstanie Warszawskie (w którym zginął jej wnuk),nadejście komuny. Mało brakowało, a doczekałaby w Poznaniu Poznańskiego Czerwca 56! Polska późnorozbiorowa widziana oczyma rodowitej Hiszpanki, więc jest transgresja kulturowa, oryginalna optyka i tak dalej. Ale zamiast banalnej struktury narracyjnej jest formuła epistolograficzna, znacznie ciekawsza. Treść: samotna kobieta usiłuje się ogarnąć na polsko-hiszpańskim pograniczu kulturowym. Ale najciekawsze w książce jest co innego: kwestia kobieca a konserwatyzm. Casanova to była najczarniejsza reakcja; tak do roku 1917 miała jeszcze jakieś delikatne ciągoty postępowe, ale po tym co widziała w Rosji przeszła na pozycje ultra; w 1936 specjalnie popłynęła z Polski do Hiszpanii żeby złożyć hołd Franco. No i taka oto pani, która np. o hiszpańskich republikanach pisała że "powinna się nimi zajmować zoologia", pisze z wybitnie damskiej perspektywy, nie tylko przy okazji, ale wręcz eksploatuje w tej książce wątki związane z miejscem kobiet w społeczeństwie. Te dwie sprawy to wielki kłopot dla historyków (a zwłaszcza historyczek) literatury. Bardzo, baaardzo, chciałyby ją ubrać w postępowy feminizm, no ale te wstrętne reakcyjne ciągoty... I tak pokolenia już usiłują rozwiązać tą kwadraturę koła, bo przecież feminizm nie może być wsteczny, męczą się Polki, Hiszpanki, Amerykanki, Brytyjki... Na ogół przyjęte formy racjonalizacji są nieskomplikowane: do lat 20-tych była postępowa, potem się zbiesiła. Albo - potem już była stara, straciła rozeznanie. Albo - zbyt się przejęła tym co widziała w Rosji, reagowała emocjonalnie. Albo - to jej wstrętne córki, wszystkie zajadłe endeczki, ją tak przerobiły. Albo - bidula, nie orientowała się dobrze, frankiści i reakcja ją zmanipulowali... i tak dalej. No więc jak ktoś chce zobaczyć z pierwszej ręki, jak wygląda problematyka kobiet w ujęciu czarnej reakcji, to jest właśnie coś dla Państwa.