Najnowsze artykuły
- Artykuły„Horror ma budzić koszmary, wciskać kolanem w błoto i pożerać światło dnia” – premiera „Grzechòta”LubimyCzytać1
- Artykuły17. Nagroda Literacka Warszawy. Znamy 15 nominowanych tytułówLubimyCzytać2
- ArtykułyEkranizacja Chmielarza nadchodzi, a Netflix kończy „Wiedźmina” i pokazuje „Sto lat samotności”Konrad Wrzesiński8
- ArtykułyCzy książki mają nad nami władzę? Wywiad z Emmą Smith, autorką książki „Przenośna magia“LubimyCzytać1
Popularne wyszukiwania
Polecamy
Papusza
Źródło: http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/k3Ps/content/papusza
Znana jako: Bronisława WajsZnana jako: Bronisława Wajs
5
7,8/10
Urodzona: 17.08.1908Zmarła: 08.02.1987
Romska poetka. Pochodziła z grupy etnicznej Polska Roma (polscy Romowie nizinni). Była jedną z niewielu kobiet romskich, które nauczyły się pisać i czytać. W okresie II wojny światowej ukrywała się wraz ze swoją grupą w lasach.
Papusza debiutowała wierszem w „Nowej Kulturze” w 1951. Jej odkrywcą i tłumaczem z języka romskiego był Jerzy Ficowski. Pierwsze tłumaczenia przesłał Julianowi Tuwimowi, który doprowadził do ich publikacji. Po wielu latach wędrówek z taborem, w roku 1950 Bronisława Wajs zamieszkała w Żaganiu. W Gorzowie Wielkopolskim mieszkała od roku 1954, gdy na dobre zatrzymał się jej romski tabor, do 1981, gdy starą i schorowaną przyjęła pod opiekę rodzina z Inowrocławia. W środowisku romskim spotykała się z niechęcią, ze względu na odstępstwo od tradycyjnej roli kobiety. Szykany, którym była poddana, spowodowały wystąpienie choroby psychicznej i konieczność okresowego leczenia w zakładach psychiatrycznych. Od 1962 Wajs należała do Związku Literatów Polskich. Jej wiersze przekładane były na języki: niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, szwedzki, włoski. W roku 1992 powstał film „Historia Cyganki” według scenariusza i w reżyserii Grega Kowalskiego z muzyką Jana Kantego Pawluśkiewicza. W 2013 nakręcono poświęcony jej film fabularny "Papusza" według scenariusza i w reżyserii Krzysztofa Krauze oraz Joanny Kos-Krauze, z Jowitą Budnik w roli głównej.http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/k3Ps/content/papusza
Papusza debiutowała wierszem w „Nowej Kulturze” w 1951. Jej odkrywcą i tłumaczem z języka romskiego był Jerzy Ficowski. Pierwsze tłumaczenia przesłał Julianowi Tuwimowi, który doprowadził do ich publikacji. Po wielu latach wędrówek z taborem, w roku 1950 Bronisława Wajs zamieszkała w Żaganiu. W Gorzowie Wielkopolskim mieszkała od roku 1954, gdy na dobre zatrzymał się jej romski tabor, do 1981, gdy starą i schorowaną przyjęła pod opiekę rodzina z Inowrocławia. W środowisku romskim spotykała się z niechęcią, ze względu na odstępstwo od tradycyjnej roli kobiety. Szykany, którym była poddana, spowodowały wystąpienie choroby psychicznej i konieczność okresowego leczenia w zakładach psychiatrycznych. Od 1962 Wajs należała do Związku Literatów Polskich. Jej wiersze przekładane były na języki: niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, szwedzki, włoski. W roku 1992 powstał film „Historia Cyganki” według scenariusza i w reżyserii Grega Kowalskiego z muzyką Jana Kantego Pawluśkiewicza. W 2013 nakręcono poświęcony jej film fabularny "Papusza" według scenariusza i w reżyserii Krzysztofa Krauze oraz Joanny Kos-Krauze, z Jowitą Budnik w roli głównej.http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/k3Ps/content/papusza
7,8/10średnia ocena książek autora
107 przeczytało książki autora
171 chce przeczytać książki autora
5fanów autora
Zostań fanem autoraSprawdź, czy Twoi znajomi też czytają książki autora - dołącz do nas
Książki i czasopisma
- Wszystkie
- Książki
- Czasopisma
Pismo. Magazyn opinii, nr 1/20 / (wydanie specjalne) jesień 2020
7,4 z 15 ocen
32 czytelników 0 opinii
2020
Najnowsze opinie o książkach autora
Lesie, ojcze mój Papusza
7,8
Na tomik składają się dość obszerny wstęp Jerzego Ficowskiego, wiersze Papuszy z lat 1950. i kilka z 1970. oraz dłuższy poemat będący wspomnieniami Autorki z Wołynia z czasów II wojny światowej.
Poetycko i intelektualnie, moim zdaniem, wybijają się zdecydowanie poezje z 1970 r. i żałować jedynie wypada, że w wyniku powikłań życiowych i społecznych, Autorka jedynie na krótko wróciła wtedy do pisania, wcześniej zaś na kilkanaście lat zamilkła. Do mnie jednak, jako poganina, najbardziej bodaj trafiły te „chtoniczne” i „ekologiczne” utwory – szczególnie „Ziemio moja, jestem córką twoją”. Stosownie do sugestii zawartej już w brzmieniu tytułu, większość wierszy – poza tymi pisanymi z powodów koniunkturalnych i tymi będącymi komentarzem historycznym i społecznym - przesyconych jest, moim zdaniem, światopoglądem w którym człowiek i jego życie oraz przyroda stanowią pewną ciągłość i jedność; stąd śladami po Cyganach mogą być leśne grzyby, życie może płynąć w strumieniu rzecznym, a sowa zwiastować może śmierć. Tkwi w tym światopoglądzie głęboka mądrość i ontologiczna oraz egzystencjalna prawda, stąd też wiersze Papuszy są bardzo poruszające. Dodać też warto, że w jej wspomnieniu wojennym pojawiają się odniesienia do ukraińskiego ludobójstwa na Polakach na Wołyniu – w okresie powstawania utworu a chyba też i dziś zdecydowanie „niepoprawne politycznie”.
Lesie, ojcze mój Papusza
7,8
Tomik króciutki, ale jakże sugestywny, treściwy i po prostu piękny! Literatura cygańska jest niszowa - czy to przez trzymanie się Romów w zamkniętych społecznościach, czy to przez brak ogólnego zainteresowania twórczością tej polskiej mniejszości etnicznej.
Po "Lesie, ojcze mój" sięgnąłem po obejrzeniu filmu "Papusza", który opowiada o losach autorki tomiku. Chwyta mnie za serce tęsknota za naturą - lasem, krzewami, grzybami, podróżą, którą autorka wyraża w swoich utworach. To genialne w swojej prostocie. Podobna tęsknota wybrzmiewa z romskiego hymnu, który dla mnie - zwykłego laika nie rozumiejącego języka, jest przejmująco piękny.
Chyba na twórczość Papuszy trafiłem w dobrym okresie życia. Mam wrażenie, że w pełni rozumiem jej tęsknotę i żal. Trafia to do mnie niezwykle mocno.
Dyskusje związane z autorem
Chcesz zadać pytanie autorowi Papusza?
Dołącz do grupy "Rozmowy z autorami" i zaproponuj pytania - my zorganizujemy wywiad
Rozpocznij dyskusjęDołącz do grupy "Rozmowy z autorami" i zaproponuj pytania - my zorganizujemy wywiad