Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Hegel na łożu śmierci miał powiedzieć o swoich uczniach: „Jeden tylko mnie zrozumiał, a i ten jeden zrozumiał mnie źle”. Biorąc pod uwagę, że ponoć Marks postawił myśl Hegla na nogi (wcześniej miała stać na głowie),oraz fakt, że biografia Mehringa powstała tak dawno temu, w czasach i stosunkach które dawno przeminęły, nie jest łatwo w tym wszystkim się odnaleźć. Zrozumienie wieku XIX stanowi klucz do zrozumienia (co najmniej) pierwszej połowy wieku XX. Biografia Marksa może się w tym bardzo przydać. Jednak, aby czerpać z niej „pełnymi garściami”, trzeba się nieco orientować w ówczesnych realiach. Podstawowa wiedza z historii, filozofii oraz doktryn politycznych jest jak najbardziej wskazana. Książka jest monumentalna, napisana żywym, literackim stylem. Autor, sam doskonale orientujący się w tematyce socjalizmu, napisał dzieło bardzo fachowe. Co ważne, nie jest ono napisane z pozycji klęczącej, tak charakterystycznej dla późniejszych czasów i wszelkiej maści doktrynerów spod znaku marksizmu-leninizmu. W czasach gdy książka powstała, szanujący się pisarz nie mógł sobie pozwolić na marnej jakości hagiografię. Nie mógł i nie musiał. Jakość jego pióra broni się sama. W dzisiejszych czasach, kiedy „jedynie słuszna partia” nie mówi już wszystkim jak mają żyć i co mają myśleć, wiedza na temat prezentowany w biografii Mehringa wydaje się zbędna. Czy jest to tylko pozór? Niech każdy kogo interesują takie kwestie odpowie sobie na to sam. P.s. Kiedy w 1872 roku ukazał się w Rosji (jako w pierwszym kraju w ogóle) pierwszy tom „Kapitału”, cenzura zezwoliła na jego druk stwierdziwszy, iż „i tak mało kto to zrozumie”. Marks zaś mawiał, że książka ta nie przyniesie mu nawet tyle, ile wydał na papierosy które wypalił w trakcie jej pisania. Jest w tym wszystkim pewien chichot historii.