Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Owidiusz znany jest przeciętnemu czytelnikowi jako autor poematu miłosnego "Ars amatoria" oraz mitologicznych "Metamorfoz". Tymczasem na schyłkowy okres jego życia przypada bardzo interesująca twórczość pisana z wygnania w czarnomorskim Tomis. W późniejszych wiekach wielu poetów odwoływało się do Owidiusza jako archegety gatunku, jako twórcy gatunku refleksyjnej i nostalgicznej poezji, którą nieraz określa się od tytułu jego dzieła mianem "Tristia". W swojej książce A. Wójcik podjął się próby przybliżenia polskiemu czytelnikowi problematyki wygnańczych elegii rzymskiego poety. Od razu zaznaczam, że jest to publikacja raczej popularnonaukowa, choć idąca w stronę monografii naukowej. Przypisy są, choć Autor wykorzystał tylko niewielki ułamek z bardzo obfitej literatury przedmiotu. Myślę, że żeby z korzyścią tę książkę czytać trzeba coś de vita et scriptis Owidiusza wiedzieć (dobrym wstępem jest na pewno książka prof. Stabryły "Owidiusz. Świat poetycki"). Całość uzupełniona jest o przekład wyboru z "Tristiów" pióra E. Wesołowskiej. Książka podzielona jest na kilka rozdziałów. Po wprowadzeniu Autor przedstawia interpretacje utworów z I księgi "Tristiów", potem omawia II księgę. Rozdział trzeci poświęcony jest stosunkowi poezji i talentu, czwarty to rozważania na temat tego, czym był słynny "error", który spowodował wygnanie poety. Krótki rozdział ostatni to przedstawienie dwóch mniejszych poematów: "Ibisa" i "Halieutica", które również powstały na wygnaniu. Najobszerniejszy zdecydowanie jest rozdział I, w którym poszczególne elegie analizowane są na szerokim tle rzymskiej i greckiej topiki literackiej. Analizy są dość szczegółowe, pozwalają wychwycić wiele ukrytych znaczeń i sensów. Dużo miejsca poświęcił A. Wójcik próbom uzyskania przez poetę u Augusta zwolnienia z wygnania. Interesująca wydaje się gra sprzecznymi środkami: pochlebstwem i deklaracjami niezależności od cesarskiego gniewu. Bardzo ciekawa poezja, naprawdę, szkoda, że nie ma całościowego polskiego przekładu! Książkę Wójcika warto przeczytać, godna polecenia szczególnie miłośnikom rzymskiej poezji. Tomasz Babnis