Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Nicanor Parra w swej prześmiewczej roli czuje się dobrze. W prowokacyjnych wytworach wyobraźni wykuwa bliskie poetyckiej rewolcie wiersze o zapachu surrealizmu. Jest uczciwy, ponieważ traktując z ironią swój niedomknięty projekt stawia go na równi z każdą inną ideologią czy zastaną przez siebie rzeczywistością. Jednak stojący w jego poezji nad przepaścią chaosu człowiek do ostatniej chwili kieruje szydercze ostrze nieco stępione przez poczucie humoru. Tak wygląda swoiste odsłanianie prawdy w nowoczesnym nurcie literatury chilijskiej. Dwa obrazoburcze kroki do przodu i jeden wprowadzający galimatias krok w tył. Niesamowita przewrotność towarzyszy tej poezji a wraz z postawieniem wszelkich autorytetów na głowie, zostaje też zachwiane poczucie ogólnego ładu. Zastanawiam się nad kondycją człowieczeństwa Parry, gdyby przyszło mu przebywać w tytułowym kaftanie bezpieczeństwa. Do takich wątpliwości upoważnia mnie stawianie się tego poety w sytuacji alchemika nowoczesności, kiedy jedyne wywołane przez niego zamieszanie mieści się w kubku wody. Mistrz od burz nie grzeszy delikatnością a złożoność spraw rozwiązuje jednym prostym cięciem drwiny. Bowiem tę swoją kpinę sam podsumowuje jako SWoboDę dziAłania. Wspomniałem na początku o woni surrealizmu i rzeczywiście luźne pomysły Parry wpisują się w ukazywane z zupełnie innej perspektywy wizje. Coś jak skały z kartonu, potwierdzające tylko charakter tej "antypoezji". Ten poeta mydli czytelnikowi oczy prawem do buntu ale nie wiem czy sam zaakceptuje takie prawo w przypadku niechęci do jego twórczości. Niełatwo mi było odnaleźć środek ciężkości w otoczeniu zbyt często zatrzymywanym w ruchu. Czułem, że niedościgłymi się dla mnie stają, ukazywane jeden po drugim symbole nowoczesnej poezji. Tak jakbym nie potrafił się odnaleźć w tych samych co Parra wątpliwościach i bez wiary podchodził do wszystkiego, co napisał. A może po prostu jest on nihilistycznym szarlatanem, bo i o to przez chwilę byłem skłonny go oskarżyć. Wystarczy odrobina pozorów a już zaczynam się gubić w swoich uporządkowanych labiryntach logiki. Widocznie każdy ma swoje ciemne miejsca umysłu, w których najlepiej się odnajduje a obiecujący gwiazdkę z nieba Nicanor Parra potrafi wyprowadzić wszystkich w pole. Zaczęło się od zakazów aby przez wiraże często zmienianego zdania przejść do sympatycznie wyglądającej symbiozy emerytów z gołębiami na rynku Santiago de Chile. Zarzucam mu jedno poważne przewinienie. Umiejętność mieszania przyziemności z nieśmiertelnością odarła jego wiersze z górnych i lepszych warstw ochronnych, które w poezji odpowiadają za moją fascynację. To przecież prawdziwe wstecznictwo. Posiadając na warsztacie zło, Nicanor Parra podbudował je dobrem. Mając już w swoich rękach dobro, zniekształcił je złem. Za bardzo to wszystko wymieszane, nie dla mnie są te umizgi i każdy wers przypominać mi będzie jedynie puste podkopywanie tradycji estetycznej. Bo nie stanowi problemu podważanie wszystkiego ale jeszcze większym wyczynem będzie nawiązanie dyskursu z tym, co chcemy okiełznać i namówić na przejście na naszą stronę. I tego właśnie chilijskiemu poecie zabrakło.