Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka Thierry'ego Coville'a została we Francji wydana w roku 2007, a jako że dotyczyć ma najnowszej historii Iranu, to z perspektywy roku 2016 straciła już atut nowości. Autor doprowadził swoją narrację do roku 2006, a więc do początku prezydentury Mahmuda Ahmadineżada. Ostatnie dziewięć lat w stosunkach między Iranem a resztą świata doszło do poważnych zmian, tak że spojrzenie z obecnej perspektywy na okres po roku 1979 jest nieco inne niż było wówczas, gdy Coville kończył pisać tę pracę. Czy jednak z tego powodu książka ta nie zasługuje na wysoką ocenę? Bynajmniej. "Najnowsza historia Iranu" rozpoczyna się od krótkiego wprowadzenia w XX-wieczne dzieje tego państwa. To słuszne rozwiązanie, ponieważ trudno omawiać rewolucję roku 1979 bez ukazania rządów Pahlawich. Kolejne rozdziały dotyczą - w porządku problemowym - różnych aspektów historii Republiki Islamskiej. Coville przedstawia najpierw dwie "napędowe" idee współczesnego Iranu: nacjonalizm oraz islamizm. Tematem dalszych części są polityka wewnętrzna, społeczeństwo, gospodarka oraz kwestia tzw. eksportu rewolucji na inne kraje. Dwa ostatnie rozdziały ukazują pierwsze lata XXI wieku w Iranie, zwłaszcza w perspektywie wojny z terroryzmem. Jak widać z powyższego przeglądu, Autor podjął w tej pracy bardzo wiele wątków. Szczególnie ciekawie prezentuje się tu zagadnienie relacji między oficjalnie islamskim charakterem państwa, a rzeczywistością rosnącego w siłę konsumpcjonizmu. Poza tym mamy do czynienia z paradoksem, w którym w ustroju teokratycznym dokonała się wielka modernizacja społeczeństwa. Interesująca jest też analiza dotycząca irańskiej gospodarki (czy jest "ofiarą czy beneficjentem ropy"). Moim zdaniem trochę za mało miejsca poświęcono kwestii wojny irańsko-irackiej w latach osiemdziesiątych. Książka warta uwagi, jeśli jest się zainteresowanym problemami Bliskiego Wschodu oraz współczesnego islamu. Tomasz Babnis