Jesteśmy społecznością, która kocha książki

35/2021 Kolejna z książek bezcennych. I niestety kolejna z tych poruszająco – przerażających. Obszerne studium tematu. Dziś, kiedy wiemy, co się wydarzyło, patrzymy na tę historię z zapasem przytłaczającej wiedzy. Natomiast bezpośredni uczestnicy tamtych wydarzeń musieli zmagać się z ciężarem podejmowania dramatycznych decyzji (dopóki mieli jeszcze na nią czas),w najczarniejszych snach nie spodziewali się takiego rozwoju wydarzeń i takiej eskalacji nienawiści i przemocy. Tzw. “pełzające prześladowanie” w początkach nazistowskich rządów, preludium do horroru, cisza przed burzą – wszystko to stopniowo zmierza do Nocy Kryształowej, a po niej – masowej eksterminacji. Cały ten proces ukazany jest na tle historii obyczajowej Wrocławia, stosunków społecznych, relacji międzyludzkich, postaw obywatelskich, podejścia mieszkańców do nowej rzeczywistości (aplauz u jednych i sprzeciw wśród innych). Autor dokładnie analizuje gospodarcze i ekonomiczne aspekty niemieckiej polityki antyżydowskiej: opisuje praktyki przejmowania żydowskich majątków, analizuje proces przechodzenia własności prywatnej z rąk do rąk pokazując stosowane metody - ustawowe i „obywatelskie” posługujące się wymuszeniami i szantażem. To książka o sporej części wrocławskiej społeczności, która zniknęła: zmuszona do emigracji lub wymordowana. To książka o Wrocławiu i najczarniejszym okresie jego historii. To opowieść o III Rzeszy i mechanizmach destrukcji społecznej. To książka o ludziach postawionych w obliczu ekstremalnych sytuacji, zmuszonych do decyzji i wyborów, przed którymi nie stanęliby nigdy, gdyby nie polityka uzbrojona w ideologię. To wreszcie historia o życiu w systemie totalitarnym, pokazująca pewne uniwersalne prawidłowości doprowadzające z powodzeniem do społecznych podziałów i wykluczeń. Książka smutna, przerażająca, ale potrzebna i konieczna.