Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Dlaczego Biała Armia poniosła klęskę? Na to pytanie chciałem sobie odpowiedzieć sięgając po tę książkę i mogę teraz z zadowoleniem przyznać, że znam już na nie odpowiedź. Początkowo miałem trudności w lekturze. Nie wydawała mi się ona ciekawie napisana i szła dosyć wolno. Jednak z każdą stroną książka była coraz przyjemniejsza w odbiorze. Może to też sprawa tego, że opisywane historie swoje najciekawsze momenty miały nie na samym początku wojny. W połowie książki poznawanie losów wojny domowej było już czystą przyjemnością. Z niemałym podekscytowaniem śledziłem ruchy antybolszewików oraz ich oponentów. Miejscami miałem nawet nadzieję na inne zakończenie, ale ze smutkiem musiałem wtedy stwierdzić, że przecież dobrze wiem jak skończy się opowieść o kontrrewolucjonistach. O czym dokładnie pisze Evan Mawdsley? Jeżeli chcesz odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego doszło do rewolucji bolszewickiej, to ta książka nie udzieli Ci na nie odpowiedzi, bo nie to jest jej istotą. Jeżeli jednak chcesz zrozumieć samą wojnę domową, przyczyny klęsk i zwycięstw, to dzięki tej pozycji zdobędziesz interesującą Cię wiedzę. Książka szczegółowo opisuje wygląd poszczególnych kampanii. Poznajemy tu obraz starć na wszystkich głównych frontach. Nie pominięto tu też mniejszych starć z dalszych terenów Rosji, które nie miały większego znaczenia dla losów wojny, ale są istotne w celu wyrobienia sobie obrazu Rosji z tamtych lat. Jako ważny element autor ukazał również wojnę polsko-bolszewicką. O ile opisy pozwalają pojąć obraz walki, o tyle map, jako pomocy w zrozumieniu, mogłoby być więcej, bo nie przedstawiają wielu istotnych posunięć strategicznych. Utrudnieniem jest też fakt, że znajdują się one na końcu książki, a nie w miejscu gdzie opisywane jest przedstawione przez nie starcie. Ważne jednak, że jest ich aż 9. Dla mnie to wciąż mało, ale w porównaniu z licznymi działami przedstawiającymi wojny, to ilość tę można uznać za zadowalającą. Na pochwałę zasługuje natomiast to, że szczegółowo wykazano przyczyny klęski. Autor nie skupia się tutaj tylko na wojskowości. Przedstawia cały szereg czynników, które miały wpływ na ostateczny wynik tego starcia. W książce poznajemy też sylwetki bohaterów tego dramatu. Z uwagą potraktowano tu wszystkie strony konfliktu. Mnie najbardziej ciekawili biali i dzięki tej książce miałem okazję poznać te elementy ich życiorysu, które miały wpływ na przebieg starcia. Dlatego jeżeli podobnie jak mnie interesuje Cię Admirał Kołczak, generał Denikin, generał Wrangel i wielu innych żołnierzy kontrrewolucji, to z tej książki dowiesz się sporo o tych postaciach, poznasz ich wady, zalety, popełnione błędy i akty geniuszu. Według mnie na szczególną uwagę zasługuje Wrangel, któremu autor poświęcił pokaźnych rozmiarów rozdział. Sądzę, że niewielu Polaków zdaje sobie sprawę jak ogromny wpływ na losy Polski mieli Biali, a szczególnie „Czarny Baron”, który ostatnimi siłami prowadził jeszcze walki na Krymie, mimo możliwości ucieczki, i w ten sposób odebrał bolszewikom te siły, które mogły być przyczyną ich zwycięstwa w Polsce. Książka nie była tylko suchym poznawaniem faktów. Wzbudziła we mnie emocje, poruszała i motywowała. Najważniejsze jednak, że zrealizowała postawione przed nią zadanie, dlatego z czystym sumieniem mogę ją polecić innym.