Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ciekawe przedstawienie nie tyle samej bitwy, stoczonej 8 listopada 1620 r. na Białej Górze (dosłownie u wrót Pragi),a która przesądziła o upadku powstania stanów czeskich przeciwko rządom dynastii Habsburgów (i stała się dla naszych południowych sąsiadów prawdziwą katastrofą, determinująca losy państwa i narodu na prawie 300 lat),co całego konfliktu zbrojnego z lat 1618-1621, stanowiącego (jako tzw. okres czeski) pierwszy rozdział ogólnoeuropejskiej wojny, nazwanej później trzydziestoletnią (1618-1648). Sam opis działań militarnych bardzo ciekawy i zajmujący, ukazujący zarówno panoramiczny obraz walk, jak i szczegóły kolejnych kampanii. W. Biernacki unika przy tym szczęśliwie wnikania w szczegóły zbyt drobne, co czynił niekiedy w innych opracowaniach poświęconych tej samej tematyce (kilka zeszytów wydanych w serii „Pola bitew”). Na uwagę zasługuje zwłaszcza poglądowe omówienie ówczesnej sztuki wojennej: organizacji wojsk, uzbrojenia, taktyki poszczególnych rodzajów broni, ich współdziałania na polu bitwy, zasad strategii. Przydałoby się może więcej materiału źródłowego - Autor bazuje głównie na starszych i nowszych opracowaniach czeskich oraz niemieckich, podchodzi jednak do nich krytycznie, konfrontując podawane informacje i odnosząc się do występujących w nich niejasności oraz sprzeczności. Dotyczy to w szczególności szacunków wielkości walczących armii. W. Biernacki potrafi też jasno wskazać przyczyny klęski powstania: ciągłe problemy finansowe i niechęć stanów czeskich do ofiar podatkowych (paradoksalnie, w samej Pradze wojska habsburskie zdobyły łupy, których wartość wystarczyłaby na wypłacanie regularnego żołdu armii, z którym nieustannie zalegano i co bezpośrednio wpływało na postawę żołnierzy, także na Białej Górze),przewagę Habsburgów na polu finansowym (dzięki wsparciu ze strony gałęzi dynastii zasiadającej na tronie hiszpańskim),a także nieudolność dowódców protestanckich (Czechów było zresztą wśród nich niewielu),nie dorównujących generałom cesarskim. Pewnym dysonansem na tym tle jawią wstępne akapity pracy, przedstawiające konflikt religijny i polityczny (o wybuchu wojny trzydziestoletniej zadecydowały kwestie wyznaniowe oraz chęć utrzymania swobód stanowych) jako „walkę sił feudalnych z siłami rodzącego się ustroju kapitalistycznego”. Brzmi to trochę jak z innej epoki. Istotnie, Autor zaczerpnął te twierdzenia ze starszych, polskich opracowań podręcznikowych historii nowożytnej. Opracowań napisanych przez skądinąd wybitnych znawców przedmiotu, którzy jednak musieli zamieszczać podobne wstawki jako swego rodaju konieczną „daninę” dla decydentów minionego ustroju. Wątpię, by większość z nich traktowała te wywody serio, tym bardziej nie ma powodów powtarzać ich obecnie. Przydałyby się bardziej czytelne i profesjonalnie wykonane mapy, zarówno całego teatru działań wojennych, jak i poszczególnych kampanii, bitew czy oblężeń. Polecam wszystkim miłośnikom militariów.