Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Słowo „islam”oznacza poddanie się (Bogu) Na tyłach pewnego antykwariatu umiejscowiono dwie półki tak nisko. że przeglądam na nich książki półleżąc na ziemi:) W tytułach przeważają takie słowa jak islam, buddyzm, choć nie brakuje tu też książek z kręgu hinduizmu. Wynosząc stamtąd ostatnio „Wojnę światów” Kłodkowskiego (zapłaciłam, zapłaciłam:),z wahaniem odłożyłam malutką książeczkę Seyyeda Hosseina Nasra, Irańczyka kształconego w Teheranie i USA, szyity, który na zaledwie 179 stronach przedstawia islam, w poszczególnych rozdziałach zajmując się Koranem, Prorokiem, prawem islamskim (szariatem),różnicami nie tylko miedzy sunnizmem a szyizmem, ale i islamem a chrześcijaństwem, ze szczególną uwagą dzieląc się z nami swoim oddaniem dla sufizmu. Skąd to wiem? Bo tydzień potem książka ta czekała na mnie w antykwariacie. Czytałam ją z dużą ciekawością, żałując, że Sayyed Hossein Nasr pisze ją z perspektywy 1966 roku (pol. wydanie 20 lat później). Minęło półwiecze i relacje między islamem a cywilizacją postchrześcijańską (nowa dla mnie nazwa dla cywilizacji z chrześcijaństwem w odwrocie) zaostrzyły się. Islam obecnie spostrzegany jest jeszcze wyraźniej niż 50 lat temu jako zaborczy, ekspansywny, zagrażający. Nie wszystkie rozdziały równie mnie poruszały. Ten o Proroku drażnił mnie obcym mi uwielbieniem dla człowieka, jednak wiele słów na temat ścieżki duchowej w islamie (tariki) było mi bliskich. Z ciekawością czytałam tu też o sufizmie. Wreszcie odnajdując wiedzę na jego temat dzięki której mogłam wyjść poza skojarzenia z wyrażającymi miłość do Boga tańcem derwiszami. S.R.Nasr pisze, że zarówno prawo islamskie jak i pogłębiająca więź z Bogiem ścieżka duchowa są oparte na symbolice podróży („Całe życie jest podróżą przez ów przemijający świat ku Boskiej obecności”). SHN czuje się zagrożony zachodzącymi zmianami w cywilizacji i ostrzega, że religii nie można reformować, by była ona zgodna z wciąż zmieniającą się niedoskonałą naturą człowieka. To ludzie muszą się dostosować do tego, co boskie, a nie to, co boskie do tego, co ludzkie. Seyyed Hossein Nasr pisze tu o różnych rzeczach: - o tym, ze człowiek w islamie utrzymując rodzinę wypełnia akt wiary (jak podczas modlitwy) - o rozpadzie tradycyjnego społeczeństwa chrześcijańskiego, a więc i o utracie religijnego znaczenia różnych sfer człowieka (w tym pracy i relacji z innymi) - o prawie islamskim ,które zakazuje lichwy, a podatek „zakat” traktuje jak formę oczyszczania majątku, poprzez rozdzielenie go między innych członków wspólnoty - o ojcu, który w rodzinie symbolizuje autorytet Boga - o rolach kobiet i mężczyzn, które wg SHN się uzupełniają. Mężczyzna ma przywileje typu autorytet i swoboda poruszania się, ale i obowiązek utrzymania często poszerzonej o innych członków rodziny. Kobieta nie musi szukać ani pracy, ani męża. Praca jest domeną męża, jego samego znajdzie jej rodzina. To czytało mi się dziwnie. Wolność to trud. Owszem. I ryzyko. Ale czy chcemy z niej rezygnować? Tak na to patrzymy z punktu widzenia wartości zachodnich. Kobiety islamu być może widzą to inaczej, ale być może przeczy temu bunt przynajmniej niektórych z nich. Mimo oporu dla takich poglądów (z szacunkiem dla ich odmienności),książka zaciekawiła mnie. Szczególnie w rozdziale o ścieżce duchowej w wędrówce do Boga. CYTATY: - „Pokora, dobroczynność, prawdomówność – kardynalne cnoty w islamie” - „Pokora przeczy dumie nie pozwalającej, by ego widziało swoje ograniczenia”. - „Oddając się innym człowiek sam się wznosi” - „O ile pokora jest śmiercią czegoś w duszy lub jej kurczeniem się, o tyle duchowa dobroczynność jest jej rozszerzaniem się, dzięki któremu człowiek osiąga jedność ze wszystkimi stworzeniami.” - „W rzeczywistości samą treścią świata jest „modlitwa”; egzystencja jest „modlitwą. Swiat zaistniał dzięki „tchnieniu Miłosiernego”(nafas ar-rahman),jego ostateczną substancją jest więc tchnienie, które w stanie człowieczeństwa jest ściśle związane z mową. Podstawową techniką duchową sufizmu jest więc modlitwa, dzięki której człowiek powraca do Boga, modlitwa w najbardziej uniwersalnym sensie łączy się z rytmem życia. Modlitwa jest w zasadzie „pamiętaniem o Bogu” (zikr). Jest rzeczą niezwykle istotną, że arabskie słowo „zikr” określające podstawową technikę stosowaną w sufizmie, oznacza zarówno pamiętanie jak i wspominanie (inwokację). Wspominanie imienia Boskiego ta najbardziej uniwersalna forma modlitwy istnieje też w innych tradycjach. Przywołuje ono pamięć o Bogu, jest obudzeniem ze snu zapomnienia. W tym sensie modlitwa tworzy człowieka i przekształca go, by w końcu stał się „modlitwą” identyfikowaną z zikrem, który staje się jego prawdziwą naturą i w którym odkrywa, kim jest naprawdę. ” Uderzyły mnie słowa o modlitwie jako budzeniu ze snu zapomnienia, skąd przychodzimy i dokąd zdążamy (z punktu widzenia człowieka wierzącego). Książka zaopatrzona jest w indeks, słownik terminów i w spis bogatej literatury na temat islamu. Rozdziały: I Islam jako religia ostatnia i religia pierwotna. Uniwersalizm i specyfika islamu. II. Koran – Słowo Boże, źródło wiedzy i działania III. Prorok i jego tradycja. Ostatni z proroków i człowiek uniwersalny IV. Szariat. Prawo Boskie: społeczna i ludzka norma. V – Tarika. Droga duchowa i jej koraniczne źródła. VI: Sunnizm i szyizm. Szyizm dwunastu imamów i ismailizm