Jesteśmy społecznością, która kocha książki

W styczniu br. minęła 40 rocznica od jakże przedwczesnej śmierci wybitnego, związanego z UMCS historyka - Adama Kerstena. Fakt ten stał się pobudką dla grona jego uczniów i niejednokrotnie późniejszych przyjaciół, do upamiętnienia sylwetki i dzieła swojego mistrza. I tak, przy współpracy UMCS, LOPTH, Fundacji im. Krystyny i Adama Kerstenów oraz Wydawnictwa "Libra", osoby związane z lubelską uczelnią, a także miłośnicy historii, a szczególnie pióra autora wyśmienitych biografii Czarnieckiego i Radziejowskiego, dostali do ręki króciutki zbiór tekstów mu poświęconych. Niestety mam dosyć ambiwalentne odczucia po zapoznaniu się z tą publikacją. Po pierwsze należy docenić, iż w ogóle taki pomysł się pojawił. Na pewno jest to duża wartość dodana dla osób zainteresowanych historią historiografii oraz dorobkiem znakomitego badacza XVII wieku. Możemy dowiedzieć się z niej wielu rzeczy, które dotyczyły warsztatu Adama Kerstena, jego stosunku do otaczającej go rzeczywistości oraz do pracy którą kochał - czyli kontaktu ze studentami i dydaktyki przedmiotu, w którym tak bardzo celował. Ze wspomnień jego uczniów wyłania się obraz człowieka nie tylko wybitnego jako uczonego, ale także lubiącego życie towarzyskie (poker, do którego nie miał jednak zbytnio ręki),kontakty z innymi historykami (znał ich wielu w Polsce i za granicą),wielkiego społecznika, działacza na rzecz przemian demokratycznych w kraju, a w końcu osobę, dla której liczył się każdy, kto przyszedł z jakimś problemem i chciał rzetelnie podejść do jego rozwiązania, ale nie był w stanie temu sam podołać. Warto podkreślić, że wszystkie wspomnienia, na które składa się tomik, mają niepowtarzalny, bardzo osobisty wymiar. Dla każdego z autorów mistrz Kersten był punktem odniesienia we własnej pracy badawczej, niedoścignionym wzorem postawy naukowej, a także drogowskazem w przyszłej, samodzielnej pracy twórczej. Wszystkie artykuły wspomnieniowe mają swoją niezaprzeczalną wartość, choć nie są równe pod względem jakości. Najbardziej podobał mi się tekst prof. Mierzwy. Jest bodajże najdłuższy, ale tchnie dowcipem (z zabawnym wyjaśnieniem dlaczego historycy dzielą się na optymistów i pesymistów: "Uzasadnienie jest proste: optymista potrafi z g...(czyli braku źródeł) zrobić coś, chociażby napisać ogromną rozprawę, jak na przykład Tadeusz Wojciechowski o XI wieku, albo Henryk Łowmiański, który napisał sześć tomów o Prasłowianach. Zaś pesymista ze skarbów, które wygrzebał w archiwach potrafi zrobić g..."),świetnymi anegdotami oraz stylem, a zarazem ukazuje pewną tęsknotę autora za dawnymi czasami młodości, kiedy wchodził dopiero do cechu historyków i znalazł pomocną dłoń trochę starszego, ale już dużo bardziej doświadczonego kolegi. Niestety należy tutaj dołożyć łyżkę dziegciu. Biogram Adama Kerstena, rozpoczynający publikację, jest bardzo krótki i lakoniczny. Późniejsze artykuły w jakiś sposób go uzupełniają, ale wydaje mi się, że można było to zrobić lepiej. Jakkolwiek fragment o synu prof. Kerstena - Grzegorzu, założycielu ww. fundacji, jest ciekawy i jak najbardziej na miejscu, to już artykuły Mariana Chachaja (zdaje się że po prostu przedruk publikacji o przodkach Hieronima Radziejowskiego) i Wiesława Bondyra (o regionalizmach w twórczości mistrza, których prawie nie było),są po prostu kiepskie i chyba trochę na zasadzie "zapchajdziury". Mimo wszystko książeczka ta jest godna polecenia.