Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Trzeba przyznać, że literatura z krajów składających się swego czasu na Jugosławię, do bijących rekordy popularności w naszym kraju nie należy, żeby nie powiedzieć, że kultura masowa skutecznie wyrugowała serbskich, chorwackich, czy bośniackich pisarzy z powszechnej świadomości. A szkoda, bo warto zapoznać się z dokonaniami prozatorskimi przedstawicieli bałkańskiego tygla. Na przykład z Isidorą Sekulić. "Kronika małomiasteczkowego cmentarza" to zbiór opowiadań, prezentujący galerię ciekawych charakterów pewnej przygranicznej mieściny. Charakterów, dodam, nieżywych. Ale myliłby się ten, kto spodziewałby się metafizycznych zjawisk a la Vaclaw Pankovcin ("To będzie piękny pogrzeb"). Nie, proza Sekulić to proza realistyczna, choć przesiąknięta duchem symbolizmu (opowiadanie "Ludzie z młyna") i fatalizmu (dłuższa forma "Pani Nola"). Dla autorki cmentarz (wraz z opiekującym się nim grabarzem) to prawdziwa kronika dziejów świata w lokalnej mikroskali. To odbicie ówczesnych nastrojów społecznych, zalążków uprzedzeń i oczekiwań mieszkańców wobec mieszkańców. Ale to również próba ocalenia od zapomnienia (że przytoczę Gałczyńskiego) tych, których życiorysy - a co za tym następuje, ich groby - miały mniej szczęścia, by zachować się w ludzkiej pamięci (często niewygodnej),a bynajmniej na owo zapomnienie nie zasługujących. Bardzo dobra proza.