Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Nasi to nie tylko relacja czy zestawienie okrutnych zbrodni. To także swoisty dwugłos, jedno z autorów uważa- nie ma żadnego wytłumaczenia, to zbrodnia, wszyscy powinni ponieść karę; drugie - zgadza się z większością argumentów pierwszego autora, ale próbuje znaleźć choćby niewielkie wytłumaczenie takich, a nie innych zachowań Litwinów. Wiadomo, Litwinka nie dopuszcza do siebie świadomości, że jej rodacy mogli zrobić coś takiego. Dzięki skrajnej postawie Zuroffa i próbie znalezienia choć drobnego usprawiedliwienia przez Vanagaite, książka jest jeszcze ciekawsza, choć absolutnie nie jest mniej bolesna czy trudna. Nic dziwnego, że książka ta ukazująca tragiczną i trudną do zaakceptowania prawdę odbiła się na Litwie takim echem, jak u nas w Polsce opublikowanie prawdy o Jedwabnem. Jak twierdzi Vanagaite: Ta książka jest jak uderzenie pięścią w brzuch. Litwini przez lata uważali siebie za ofiary systemu sowieckiego. Przed 25 laty stali się bohaterami, którzy zapoczątkowali rozpad Związku Radzieckiego, a teraz przychodzi ktoś i mówi, że mordowali Żydów. Pierwszy nakład książki - 4 tys. egzemplarzy, który się ukazał na Litwie w przededniu Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, sprzedano w ciągu dwóch dni. Wydawnictwo Alma Littera wznowiła nakład. Książkę warto, ba trzeba przeczytać. Unikalna pozycja, która przystępnie (choć nie beletrystycznie) prezentuje tak mało znany fragment Holokaustu. Przed rozpoczęciem lektury byłem pewien, że w kwestii zbrodni na Żydach nic już mnie nie zaskoczy. Myliłem się. Niestety.